FAQ
Prognoza krótkoterminowa
Ważność prognozy: 48h z podziałem na dobę, dzień i noc. Prognoza krótkoterminowa jest stale nadzorowana i podlega aktualizacji w sytuacji, gdy nowe dane wskazują na istotne zmiany przebiegu pogody, wydano ostrzeżenia o niebezpiecznych zjawiskach lub z powodu zauważonych błędów w wydanej prognozie. Prognoza powstaje na dzień bieżący:
• do godziny 06:30 UTC z ważnością do godziny 07:30 UTC
• do godziny 12:50 UTC z ważnością od godziny 19:30 UTC
Oprócz standardowych elementów pogody w prognozie znajdują poniższe informacje:
• wysokość opadów podana w milimetrach,
• prognozowanie sumy opadów wyższej bądź równej od 10 mm w okresie do 12 godzin,
• przyrost pokrywy śnieżnej powyżej 5 cm spowodowanej opadami śniegu w okresie do 12 godzin,
• prędkość wiatru w km/h w przypadku prognozowania wiatru, którego średnia prędkość jest wyższa bądź równa 35 km/h lub prędkość w porywach wyższych lub równych 54 km/h,
• widzialność poniżej 1000 m wraz ze zjawiskiem powodującym jej ograniczenie.
Prognoza średnioterminowa
Ważność prognozy: 120 godzin
• codziennie do godz. 13:45 UTC z ważnością od godziny 19:30 UTC trzeciej doby,
• stanowi kontynuację prognozy krótkoterminowej, opracowanej w ramach serwisu południowego,
• podzielona jest na części odnoszące się do okresów o podobnych warunkach pogodowych – w zależności od zróżnicowania warunków może zawierać jedną lub kilka części,
• zawiera meteogram dla stolicy województwa.
Ostrzeżenia meteorologiczne
IMGW-PIB jest zobowiązany do opracowywania i przekazywania ostrzeżeń na następujące zjawiska meteorologiczne:
• silny wiatr, którego średnia prędkość przekroczy 55 km/h lub prędkość w porywach będzie wyższa niż 70 km/h, • oblodzenie powodowane zamarzaniem mokrych nawierzchni dróg po opadach deszczu przy ujemnej temperaturze powietrza, • przymrozki w okresie wiosennej wegetacji, • roztopy, gdy w okresie zalegania na przeważającym obszarze pokrywy śnieżnej o grubości 10 cm lub powyżej, wystąpi istotny wzrost temperatury powietrza powyżej 0°C lub występują opady deszczu, powodujące topnienie pokrywy,
• upał, gdy temperatura powietrza osiąga lub przekracza 30°C w ciągu minimum dwóch kolejnych dni,
• silny mróz, gdy temperatura powietrza spada do -15°C lub poniżej,
• intensywne opady deszczu powyżej 30 mm w ciągu 24 godzin,
• intensywne opady śniegu dające przyrost pokrywy powyżej 15 cm w ciągu 24 godzin,
• opady marznące powodujące gołoledź,
• zawieje lub zamiecie śnieżne, powodujące gwałtowne narastanie zasp i ograniczenie widzialności,
• silna mgła lub mgła intensywnie osadzająca szadź,
• burze lub burze z gradem, którym towarzyszą porywy wiatru powyżej 70 km/h lub opady deszczu powyżej 20 mm.
Stopnie ostrzeżeń meteorologicznych
Poziom zagrożenia zjawiska rozróżnia się stopniami oraz odpowiadającymi im kolorami:
• Stopień 1 – najniższy, oznaczony kolorem żółtym,
• Stopień 2 – wyższy, oznaczony kolorem pomarańczowym,
• Stopień 3 – najwyższy, oznaczony kolorem czerwonym.
Stopień zagrożenia
Wartości progowe poszczególnych stopni zdefiniowane są w oparciu o prognozowane natężenie zjawiska lub czas jego trwania na danym obszarze. Obowiązujące kryteria ostrzeżeń meteorologicznych zawiera Załącznik nr 1. Z uwagi na specyfikę zjawisk meteorologicznych nie każde niebezpieczne zjawisko jest charakteryzowane poprzez wszystkie trzy stopnie. Prawdopodobieństwo wystąpienia zjawisk
• Ostrzeżenie zawiera informację o przewidywanym prawdopodobieństwie wystąpienia zjawiska przynajmniej w jednym punkcie na obszarze, dla którego zostało wydane lub w jego bezpośrednim sąsiedztwie.
• Wartości prawdopodobieństwa są określane w przedziale od 70% do 95%; najmniejsze prawdopodobieństwo wynosi 30%.
• W przypadkach, gdy wydane jest ostrzeżenie z 1. lub 2. Stopniem zagrożenia, a jednocześnie istnieje niewielkie prawdopodobieństwo wystąpienia na danym obszarze zjawisk zakwalifikowanych do wyższego stopnia, dodatkowo określa się ich natężenie podając prawdopodobieństwo wystąpienia 30%.
• Prawdopodobieństwo 30% dla obszarów przylegających do powiatów, dla których wydano ostrzeżenie z wyższym prawdopodobieństwem należy interpretować jako informację, że lokalizacja zjawiska jest trudna do jednoznacznego określenia i istnieje możliwość jego wystąpienia także na obszarach sąsiednich.
Ostrzeżenia o burzach
Ustalono następujące zasady informowania o silnych burzach:
• Gdy przewidywana jest burza z opadami mniejszymi niż 20 mm i prędkością wiatru nieprzekraczającą 70 km/h – brak jest ostrzeżenia a informacja o zjawisku zostaje zawarta w prognozie krótkoterminowej,
• Ostrzeżenie o burzach wydawane z kilkugodzinnym wyprzedzeniem dotyczy większego obszaru i jest przede wszystkim informacją o spodziewanych warunkach sprzyjających powstawaniu silnych burz,
• Szczegółowe informacje, dotyczące prognozowanych i obserwowanych burz, zawarte są w komunikatach meteorologicznych, które wydawane są z krótszym wyprzedzeniem czasowym i zawierają dokładniejszą prognozę lokalizacji i natężenia zjawisk. Jest to bardzo ważna informacja, która powinna być traktowana z taką samą uwagą jak ostrzeżenie.
Komunikaty meteorologiczne
Komunikat meteorologiczny to informacja o obserwowanych, niebezpiecznych zjawiskach meteorologicznych (ich natężeniu, lokalizacji i dalszej ewolucji). Jest to depesza szczegółowa, precyzująca informacje zawarte w ostrzeżeniu meteorologicznym. Wydawany dla powiatu lub grupy powiatów.
Prognozy niebezpiecznych zjawisk meteorologicznych
Ważność prognozy: 3 kolejne doby. Wydawana codziennie do godziny 14:15 UTC z ważnością na trzy kolejne doby, począwszy od godziny 07:30 UTC następnego dnia. Prognoza ta ma na celu zasygnalizowanie możliwości wystąpienia niebezpiecznych zjawisk meteorologicznych zgodnie z kryteriami ostrzeżeń meteorologicznych. Dotyczy obszaru całego województwa jej aktualizacje są powodowane brakiem spójności z wydanym ostrzeżeniem meteorologicznym czy zmianą prognozy.
Prognozy zagrożeń
Ważność prognozy: 3 kolejne doby:
• jest to połączenie prognozy wystąpienia niebezpiecznych zjawisk meteorologicznych i hydrologicznych, z którymi mogą być związane określone skutki, będące czynnikami ryzyka,
• uwzględnia tylko czynniki meteorologiczne, których wystąpienie może powodować sytuację kryzysową, prowadzącą do zakłóceń w funkcjonowaniu społeczeństwa i instytucji publicznych,
• odnosi się do obszaru całego województwa.
Analiza burz i zjawisk towarzyszących
• W okresie od maja do września prowadzona jest specjalistyczna osłona meteorologiczna, dotycząca prognozowania i monitorowania burz oraz zjawisk im towarzyszących.
• Prowadzi ją zespół synoptyków – specjalistów w zakresie prognozowania zjawisk konwekcyjnych.
Komunikaty hydrologiczne
• dotyczą bieżącej sytuacji hydrologicznej;
• przygotowywane są dla każdej osłanianej zlewni;
• zawierają zestawienie aktualnych stanów wody na stacjach wodowskazowych IMGW-PIB, informują o osiągnięciu lub przekroczeniu stanu ostrzegawczcego lub alarmowego w profilu stacji,
• mogą zawierać inne dane hydrologiczne lub meteorologiczne.
Komunikaty hydrologiczne są przekazywane:
• raz na dzień, w ciągu dwóch godzin po aktualizacji – w normalnym stanie hydrologicznym,
• co 6 godzin, w ciągu dwóch godzin po ich aktualizacji – w stanie zagrożenia hydrologicznego,
• co 3 godziny, w ciągu godziny po ich aktualizacji – w stanie alarmu hydrologicznego
Codzienny Biuletyn Hydrologiczny
Jest to wydawana codziennie publikacja IMGW-PIB informująca o stanie i przepływie wody na wybranych stacjach wodowskazowych największych rzek kraju o godzinie 06 UTC oraz dobowej zmianie stanu wody w ciągu ostatnich 24 godzin a także o rodzaju zlodzenia występującego w rejonie danej stacji wodowskazowej. Dla profili wodowskazowych wyróżnionych w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 6 listopada 2008 r. (Dz.U. 2008 nr 225, poz. 1501) w sprawie standardowych procedur zbierania i przetwarzania informacji przez Państwową Służbę Hydrologiczno-Meteorologiczną oraz Państwową Służbę Hydrogeologiczną – podawana jest trzydniowa prognoza stanu wody (niepublikowana w okresie występowania zjawisk lodowych). BPH wydają codziennie sześć biuletynów, opisujących sytuację hydrologiczną we właściwych dla danego rejonu osłony zlewniach. CBHO w Warszawie opracowuje codzienny biuletyn dotyczący stanów wody dla podstawowych i dodatkowych wybranych profili wodowskazowych osłony hydrologicznej w dorzeczu Wisły i Odry oraz napełnienia ważniejszych zbiorników retencyjnych w kraju.
Tygodniowy Biuletyn Hydrologiczny
To wydawana w każdą środę publikacja IMGW-PIB, opisująca w zwięzły sposób sytuację hydrologiczno-meteorologiczną na terenie Polski w ciągu ostatnich 7 dni (od ubiegłego wtorku godziny 07:00 UTC do wtorku godziny 06:00 UTC) wraz z graficzną prezentacją w postaci map, a także 3-dniową prognozą zmian stanu wody (od wtorku 07:00 UTC do piątku 06:00UTC). Opis sytuacji hydrologiczno-meteorologicznej obejmuje następujące obszary: dorzecze Wisły; dorzecze Odry; wody terytorialne Bałtyku i ujściowe odcinki rzek uchodzących do Morza Bałtyckiego.
Biuletyn Lodowy
To publikacja IMGW-PIB dotycząca zjawisk lodowych na Morzu Bałtyckim z podziałem na obszary obseracyjne państw nadbałtyckich, zakodowane według Bałtyckiego Klucza Lodowego. Oprócz nich Biuletyn zawiera informacje o restrykcjach lodowych dla statków oraz informacje o lodołamaczach. Publikacja ta jest wydawana przez BPH w Gdyni (rys. 27) od 2 do 5 razy w tygodniu, zależnie od warunków atmosferycznych i stopnia zlodzenia polskiej strefy brzegowej.
• dotyczy zjawisk lodowych na Morzu Bałtyckim z podziałem na obszary obserwacyjne państw nadbałtyckich, zakodowane wg Bałtyckiego Klucza Lodowego,
• zawiera również informacje dotyczące obowiązujących restrykcji lodowych dla statków (w czasie występowania zjawisk lodowych żegluga jest dostępna dla statków o określonej mocy i posiadających odpowiednią klasę lodową) i informacje o lodołamaczach,
• jest wydawany przez BPH w Gdyni (rys. 27) od 2 do 5 razy w tygodniu, w zależności od warunków atmosferycznych i stopnia zlodzenia polskiej strefy brzegowej.
Prognozy hydrologiczne
Prognozy hydrologiczne podają oczekiwane wartości charakterystyk zjawiska hydrologicznego, takich jak: stan wody, natężenie przepływu, objętość fali wezbrania i czas trwania, czas wystąpienia kulminacji w określonym miejscu czy wielkość dopływu do zbiorników retencyjnych. Prognoza może również zawierać informację o istotnych elementach warunkujących prognozowane zjawisko hydrologiczne – opadach (w przypadku zagrożenia powodziowego) lub ich długotrwałym braku (w przypadku zagrożenia suszą), sile i kierunku wiatru, zjawiskach lodowych, spadku lub wzroście temperatury powietrza w zimie, odpływie wody ze zbiorników oraz aktualnym ich napełnieniu. Prognozy hydrologiczne podają oczekiwane wartości zjawiska hydrologicznego i w zależności od danej sytuacji obejmują:
• stan wody,
• natężenie przepływu,
• objętość fali wezbrania,
• czas trwania wezbrania,
• czas wystąpienia kulminacji wezbrania w określonym miejscu,
• wielkość dopływu do zbiorników retencyjnych,
• informację o opadach w przypadku zagrożenia powodziowego,
• informację o braku opadów w przypadku zagrożenia suszą,
• informację o sile i kierunku wiatru,
• informację o zjawiskach lodowych.
Prognozy hydrologiczne dla podstawowych i dodatkowych profili wodowskazowych
Podstawowe profile wodowskazowe, dla których IMGW-PIB zobowiązany jest przygotowywać prognozy hydrologiczne, znajdują się na: Wiśle, Bugu, Narwi, Odrze, Warcie. Prognozy dla profili podstawowych wykonywane są w dni robocze, a w czasie stanu zagrożenia powodziowego i alarmu powodziowego codziennie, do godziny 7:30 UTC. Profile dodatkowe zlokalizowane są na: Wiśle, Sanie, Bugu, Odrze. Dla profili dodatkowych prognozy opracowywane są codziennie do godziny 9:00 UTC w czasie stanu zagrożenia powodziowego i alarmu powodziowego. Prognozy dla profili podstawowych oraz dodatkowych podlegają aktualizacji w miarę potrzeby co 12, 6 lub 3 godziny
Prognozy stanów wody
Wykonywane są przy wykorzystaniu operacyjnych modeli hydrologicznych i hydrodynamicznych: HEC–HMS; HBV; NAM/MIKE 11; IMGW-PIB HD; HEC–RAS. W normalnym stanie hydrologicznym modele uruchamiane są 1-2 razy dziennie w dni robocze. Obliczenia wykonywane są w godzinach porannych 9:00-11:00 UTC. W przypadku występowania sytuacji zagrożenia lub alarmu powodziowego model może być uruchamiany częściej. Horyzont prognozy stanu wody wynosi 48 i 72 godziny z krokiem czasowym 1 godziny. Prognozy przepływów wykonywane są przy wykorzystaniu modeli hydrologicznych i hydrodynamicznych: HEC–HMS; HBV; NAM/MIKE 11; IMGW-PIB HD; HEC–RAS. Modele uruchamiane są w różnym trybie, w zależności od reżimu rzek i potrzeb odbiorców. W obszarach górskich zazwyczaj od dwóch do czterech razy na dobę, w pozostałych – raz dziennie w godzinach porannych i dodatkowo w przypadku zagrożenia lub alarmu hydrologicznego. Dla niektórych profili prognozy hydrologiczne są obliczane jedynie w przypadku wystąpienia bądź prognozowania wezbrań. Horyzont prognozy przepływu wynosi 24-72 godziny z krokiem czasowym 1 godziny.
Prognoza meteorologiczna i hydrologiczna na weekend
Prognoza opracowywana jest w każdy piątek i zawiera:
• szczegółową prognozę pogody dla Polski na dwa dni oraz prognozę pogody na kolejne 5 dni,
• informację o aktualnie obowiązujących i planowanych ostrzeżeniach meteorologicznych,
• opis aktualnej sytuacji hydrologicznej w kraju (na godzinę 14:00 UTC w dniu opracowywania),
• ogólną (opisową) prognozę przebiegu warunków hydrologicznych w ciągu najbliższych czterech dni dla poszczególnych dorzeczy, zlewni oraz regionów ze szczególnym uwzględnieniem obszarów, na których występuje bądź prognozowane jest wystąpienie zagrożenia hydrologicznego,
• informację o aktualnie obowiązujących i planowanych ostrzeżeniach hydrologicznych.
Prognoza z modeli hydrodynamicznych dla Odry i Warty
Jest to produkt tworzony przez BPH we Wrocławiu w dni robocze i przekazywany stronie niemieckiej w ramach współpracy na wodach granicznych. Zawiera prognozy z modelu hydrodynamicznego IMGW-PIB HD dla wybranych stacji wodowskazowych.
Prognoza dopływu do zbiorników
Dobowa prognoza dopływu do zbiorników w rejonie osłony biur prognoz hydrologicznych, wykonywana przez BPH we Wrocławiu oraz BPH w Krakowie. Obliczenia wykonywane są codziennie i opierają się na danych z godziny 6:00 UTC. Prognoza dopływu do zbiorników wykonywana jest przy wykorzystaniu modeli: HBV – w sytuacji zagrożenia powodziowego prognozy dopływu mogą być wykonywane co 6 godzin (tj. o 12:00, 18:00 oraz 00:00 UTC) z krokiem czasowym 1 godziny; NAM/MIKE 11, HEC-HMS – w sytuacji zagrożenia powodziowego prognozy dopływu wykonywane mogą być co 12 godzin (tj. o 06:00 oraz 18:00 UTC).
Miesięczna prognoza sytuacji hydrologicznej dla Wisły Środkowej
Opis prognozowanej sytuacji hydrologiczno-meteorologicznej na 30 dni.
Codzienna prognoza hydrologiczna dla Zalewu Szczecińskiego i wybrzeża.
Prognoza wykonywana codziennie na podstawie prognoz meteorologicznych (kierunek i prędkość wiatru, ciśnienie atmosferyczne), przy wykorzystaniu dostępnych modeli matematycznych dla wybranych stacji wybrzeża i Zalewu Szczecińskiego. Horyzont prognozy wynosi 48 godzin z krokiem czasowym 3 godziny. Prognoza synoptyczna dla Zalewu Szczecińskiego i wybrzeża wykonywana jest przy wykorzystaniu modeli: matematycznych: MIKE 21; statystycznych: Model Malińskiego, Model Wróblewskiego.
Ostrzeżenia hydrologiczne
Ostrzeżenia hydrologiczne to informacja na temat wystąpienia lub możliwości wystąpienia niebezpiecznych zjawisk hydrologicznych, przekazywane do właściwych organów administracji państwowej Ostrzeżenia hydrologiczne wydawane są w 3-stopniowej skali z maksymalnym czasem wyprzedzenia wynoszącym 2 dni. W hydrologii obowiązuje 3 stopniowa skala ostrzeżeń:
• 1 stopień (najniższy), w formie informacji o niebezpiecznym zjawisku, informuje o gwałtownych wzrostach stanów wody bez przekroczeń stanów ostrzegawczych i alarmowych
• 2 stopień (średni), w formie informacji o niebezpiecznym zjawisku, informuje o wezbraniu z przekroczeniem stanów ostrzegawczych
• 3 stopień (najwyższy), w formie ostrzeżenia hydrologicznego, informuje o wezbraniu z przekroczeniem stanów alarmowych
• Ostrzeżenia przed suszą hydrologiczną wydawane są, w formie informacji o niebezpiecznym zjawisku, bezstopniowo i bezterminowo w okresie maj-październik.
To informacje wydawane wówczas, gdy występuje lub przewidywane jest wystąpienie zagrożenia hydrologicznego 3. stopnia – wezbrania z przekroczeniem stanów alarmowych (stan alarmu hydrologicznego).
Stan zagrożenia hydrologicznego
To stan zagrożenia wystąpieniem lub wystąpienie co najmniej jednej z następujących sytuacji:
• przekroczenie stanów ostrzegawczych z tendencją wzrostową na wodowskazach, w co najmniej jednej zlewni monitorowanej przez PSHM
• wystąpienie zatoru lodowego poniżej wodowskazu PSHM, powodującego przekroczenie stanu ostrzegawczego na tym wodowskazie
• wystąpienie niebezpiecznego opadu, mogącego spowodować sytuację opisaną w lit. a
• wystąpienie na morzu, w zatokach i zalewach bardzo silnego lub sztormowego wiatru od strony morza, mogącego spowodować sytuację opisaną w lit. a.
Stan alarmu hydrologicznego
To stan zagrożenia wystąpieniem lub wystąpienie co najmniej jednej z następujących sytuacji:
• przekroczenie stanu alarmowego na wodowskazach w co najmniej jednej zlewni, monitorowanej przez podstawową sieć pomiarowo- obserwacyjną PSHM
• wystąpienie zatoru lodowego poniżej wodowskazu podstawowej sieci pomiarowo-obserwacyjnej PSHM powodującego przekroczenie stanu alarmowego na tym wodowskazie,
• wystąpienie niebezpiecznego opadu,
• wystąpienie na morzu, w zatokach i zalewach bardzo silnego lub sztormowego wiatru od strony morza.
Ocena sytuacji hydrologicznej
Na ocenę sytuacji hydrologicznej składa się zestaw map i danych prezentujących informacje o przepływach, stanach wody, tempie wzrostów stanów wody, zjawiskach lodowych na głównych rzekach kraju oraz dobowej sumie opadu atmosferycznego.
Mapa zlodzenia Bałtyku
Przedstawia rodzaj lodu, jego rozmieszczenie i koncentracja oraz procesy jego deformacji. Mapa zawiera również dodatkowe informacje, m.in. dotyczące grubości i rozmieszczenia lodu oraz pracy lodołamaczy. Mapa zlodzenia jest opracowywana na podstawie informacji ze wszystkich krajów nadbałtyckich.
Temperatura punktu rosy
Temperatura punktu rosy jest miarą zawartości wilgoci w powietrzu. Temperatura punktu rosy określa wartość temperatury powietrza, do jakiej powietrze musi się ochłodzić, aby osiągnąć stan nasycenia parą wodną. Im zimniejsze powietrze tym mniej pary wodnej może zawierać. Gdy temperatura powietrza osiąga wartość temperatury punktu rosy, dochodzi do kondensacji i do powstawania zamgleń, mgieł i osadów wodnych na powierzchni gruntu, roślinności (rosa, szadź, szron).
Informację o temperaturze punktu rosy można wykorzystać do przewidywania przymrozków, co jest bardzo ważne np. w rolnictwie. Jeśli wieczorem obserwujemy bezchmurne niebo, a punkt rosy jest bliski lub poniżej zera, to nad ranem z dużą dozą prawdopodobieństwa można spodziewać się wystąpienia przymrozków. Innym przykładem jest gołoledź. Proces kondensacji pary wodnej na powierzchni drogi zaczyna się w momencie, gdy temperatura drogi spadnie poniżej temperatury punktu rosy.
Modele pogodowe
INCA (Integrated Nowcasting Through Comprehensive Analysis)
* Aktualizacja: co godzinę
* System INCA przetwarza dane z różnych źródeł, w tym prognoz meteorologicznych z modelu numerycznego oraz z pomiarów ze stacji naziemnych. Wynikiem są prognozy nowcastingowe, czyli prognozy z bardzo dużą rozdzielczością przestrzenną (1 km), powstałe na podstawie prognoz z modelu AROME updatowanych każdorazowo bieżącymi pomiarami naziemnymi, przy uwzględnieniu m.in. orografii terenu. Takie podejście zapewnia bardzo wysoką sprawdzalność prognoz, ale na krótkie czasy wyprzedzenia rzędu kilku godzin.
SCENE (Storm Cell Evolution and Nowcasting)
* Aktualizacja: co 10 min
* SCENE jest modelem nowcastingowym prognozującym pole opadu z wysoką rozdzielczością czasowa i przestrzenną (10 min, 1 km), działającym na podstawie ekstrapolacji pola opadu obliczonego z pomiarów deszczomierzowych, radarowych i satelitarnych (pole GRS) polem wektorów przemieszczenia. Czas wyprzedzenia tych prognoz wynosi do 2 godz. Model uzupełniony jest algorytmami prognoz rodzaju opadu (SPT). Prognozy numeryczne – COSMO, ALADIN, ALARO – informacje ogólne Numeryczny model prognozy pogody (ang. Numerical Weather Prediction – NWP model) opisuje procesy zachodzące w atmosferze, na powierzchni Ziemi a także w glebie. Opiera się na numerycznym rozwiązaniu skomplikowanych równań hydrodynamiki cieczy opisujących podstawowe prawa fizyczne, takie jak zachowanie energii, masy i pędu, uwzględniających także różnorodne procesy termodynamiki, transferu radiacyjnego i mikrofizycznych przemian fazowych. W oparciu o odpowiedniej jakości pola początkowe i warunki brzegowe można za pomocą modelu NWP z pewną dokładnością obliczyć przyszłe stany atmosfery. Pozwala to na opisanie ewolucji zjawisk atmosferycznych w różnych skalach czasowych i przestrzennych, np. rozwój obszaru niskiego ciśnienia, porywów wiatru, frontów atmosferycznych, termicznej konwekcji, pól chmurowych czy też opadów. Obliczenia są wykonywane na trójwymiarowej siatce o zadanej rozdzielczości w kierunkach horyzontalnych i pionowym. Typowe odległości punktów w kierunku horyzontalnym w dzisiejszych modelach NWP działających operacyjnie wynoszą od kilkuset metrów do kilku km. W kierunku pionowym sitaki modeli mają zwykle nieregularną strukturę uwzględniającą zmiany w topografii. Odległości pionowe między punktami siatki są mniejsze na niższych wysokościach (około kilkunastu metrów) niż na dużych wysokościach (nawet kilka kilometrów w obszarach stratosferycznych). Umożliwia to bardziej szczegółowy opis zjawisk blisko ziemi w tak zwanej warstwie granicznej atmosfery (WGA).
MODEL AROME 2 KM
AROME (Application de la Recherche a l’Operationnel a Meso-Echelle) jeden z numerycznych modeli pogody systemu ALADIN, rozwijany głównie przez Meteo France. Powstał z połączenia dynamiki modelu ALADIN, niehydrostatycznej fizyki MESO-NH, parametryzacji powierzchni SURFEX oraz systemu asymilacji modelu globalnego ARPEGE. Miał na celu prognozowanie pogody na siatkach o rozdzielczościach poniżej 2.5 km. Wykorzystywany jest z powodzeniem na całym świeci i służy prognozom groźnych zjawisk pogodowych, badaniom klimatu i coraz częściej jako model nowcastinowych, uruchamiany w systemach typu RUC (Rapid Update Cycle) w domenach o rozdzielczościach przestrzennych rzędu 1 km.
MODEL ALARO 4 KM
ALARO (ALADIN and AROME) jeden z numerycznych modeli pogody systemu ALADIN, rozwijany głównie przez kraje grupy RC LACE. Fizyka modelu ALARO zdefiniowana jest w ten sposób, aby mogła z powodzeniem przewidywać pogodę w skalach tzw. „szarej strefy” czyli pomiędzy prognozami mezoskalowymi o skalami pozwalającymi na rozwiązywanie problemów konwekcyjnych. Model ALARO wykorzystywany jest operacyjnie przez wiele krajów konsorcjów ALADIN i HIRLAM w prognozach deterministycznych, probabilistycznych i badaniach klimatu. Podstawą modelu ALARO jest schemat 3MT, czyli „Multiscale Microphysics and Transport scheme”
MODEL COSMO 7 KM/2.8 KM
COSMO (Consortium for Small-Scale Modeling) Aktualizacja: 00:00 UTC, 06:00 UTC, 12:00 UTC, 18:00 UTC. Mezoskalowy model meteorologiczny COSMO jest efektem współpracy międzynarodowej w ramach konsorcjum COSMO, prowadzonej przez IMGW-PIB od roku 2003. Model ten wykorzystuje system analizy i asymilacji danych pomiarowych, pozwalający na poprawę warunków początkowych prognozy, dostarczanych z modelu globalnego ICON (liczonego w DWD). Model COSMO uruchamiany jest w IMGW-PIB na dwóch siatkach. Siatka pokrywająca obszar centralnej Europy i cały obszar Morza Bałtyckiego ma rozdzielczość horyzontalną 7km. Gęstsza siatka o rozdzielczości 2.8 km pokrywa obszar Polski i część powierzchni krajów ościennych. Ze względu na długość prognozy model ten wykonuje prognozy krótkoterminowe z wyprzedzeniem do 78 godzin w przypadku siatki o rozdzielczości 7km, oraz 48 godzin dla siatki 2.8 km. Wyniki modelu wykorzystywane są także jako dane wejściowe do modeli hydrologicznych opad-odpływ, modeli nowcastingu i falowania oraz służą zespołom synoptyków do przygotowania codziennych prognoz, ostrzeżeń i komunikatów pogodowych.
MODEL GFS 0°25
Global Forecast System (GFS) – globalny system prognozowania pogody krótko i średnioterminowej, obsługiwany przez służbę meteorologiczną USA – National Weather Service (NWS). Wyniki modelu są udostępniane bezpłatnie do wszelkich zastosowań, także komercyjnych.
Najważniejszym składnikiem systemu GFS jest numeryczny model prognozy pogody. Od czerwca 2019 roku model ten działa z nową wersją rdzenia dynamicznego FV3 (Finite-Volume on a Cubed-Sphere) o globalnej rozdzielczości ~13km i 64 poziomach w pionie. Wyniki modelu są jednakże udostępnianie na siatkach o mniejszych rozdzielczościach 0.25deg (~27km), 0.5deg (~55km) oraz 1deg (~111km).
Model GFS uruchamiany jest cztery razy w ciągu doby i generuje maksymalnie 16-dniowe (384 godziny) prognozy pogody. Dla siatki 0.25 deg w zakresie do 120 godzin (5 dni) interwał prognozy wynosi 1 godzinę; natomiast prognoza powyżej 120 godzin (5-16 dni) dostępna jest z interwałem 3-godzinnym. Prognozy na siatkach 0.5deg oraz 1deg dostępne są ze stałym interwałem 3-godzinym.
Model GFS, wraz z europejskim modelem ECMWF (European Center for Medium-range Weather Forecast), oraz kanadyjskim GEM (Global Environmental Multiscale Model) należy do najpowszechniej wykorzystywanym modeli numerycznych na świecie. W IMGW-PIB wykorzystuje się także wyniki modeli globalnych ARPEGE (Météo-France) oraz ICON (Deutscher Wetterdienst) do zasilania modeli lokalnych (odpowiednio ALARO/AROME oraz COSMO).
Model WRF METEOPG
WRF METEOPG jest prognostycznym systemem pogodowym, operacyjnie pracującym i rozwijanym od 2018 roku w Centrum Informatycznym TASK na Politechnice Gdańskiej przez zespół prof. Mariusza Figurskiego z Wydziału Inżynierii Lądowej i Środowiska PG, który wykorzystuje model WRF (Weather Research and Forecasting). Prognozy z WRF METEOPG udostępniane są do IMGW-PIB na mocy podpisanego porozumienia o współpracy między Politechniką Gdańską i Instytutem Meteorologii i Gospodarki Wodnej z 2019 roku. W systemie zastosowano wysokorozdzielcze dane geograficzne (min. obejmujące topografię, szorstkość podłoża, użytkownie gruntów) i zoptymalizowaną parametryzacją fizyki dla Europy Środkowej. Operacyjny model wykorzystuje trzy siatki zanurzone o rozdzielczościach odpowiednio 12.5, 2.5 i 0.5 km. Siatka pierwsza obejmuje kontynent europejski, druga obszar Polski, a trzecia województwa pomorskiego. W systemie można również aktywować kolejne siatki o rozdzielczości 0.5 km dla wskazanych obszarów Polski np. Tatr i Podhala. Do prognozowania pogody asymilowane są dane z globalnego modelu GFS (Global Forecast System) o rozdzielczości 0.25°, który zawiera w sobie sprzężone modele atmosfery, gleby i oceanu. Alternatywnie system może asymilować dane z modelu europejskiego ICON-EU (Icosahedral Nonhydrostatic for Europe) o rozdzielczości 6.6 km lub pobierać dane wejściowe z modeli IMGW COSMO (Consortium for Small-Scale Modeling) i ICON-LM oraz ERA5 z ECMWF (European Center for Medium-range Weather Forecast). System WRF METEOPG w ciągu doby uruchamiany jest dla czterech głównych terminów synoptycznych 00, 06, 12 i 18 z czasem prognozy wynoszącym 60 godzin. System obliczeniowy prognozowania pogody pracuje na superkomputerze „TRYTON” wykorzystując 24 węzły obliczeniowe.
Model Hybrid 1.0 IMGW-PIB
Model Hybrid 1.0 IMGW-PIB to połączenie trzech systemów prognostycznych: modeli nowcastingowych SCENE i INCA-PL2 oraz dwóch modeli mezoskalowych AROME i ALARO. Ich konsolidacja gwarantuje odświeżanie prognozy na najbliższe minuty i godziny oraz możliwość obejrzenia na jednym wykresie równocześnie prognozy na trzy najbliższe dni, bez konieczności przełączania pomiędzy modelami o różnych długościach prognoz. Dzięki temu prezentowane prognozy będą charakteryzowały się najwyższą, dostępną w Instytucie, sprawdzalnością.
Hybrid 1.0 o kaskada kilku modeli, od nowcastingowego do globalnego – MERGE + AROME + ALARO + ARPEGE. Takie podejście zapewnia najwyższą dostępną sprawdzalność i rozdzielczość wyników oraz zapewnienie ciągłości przy zmianie danych w jednym z modeli.
MERGE to połączenie modelu nowcastingowego SCENE z prognozami mezoskalowymi AROME przetworzonymi do rozdzielczości 1 km i czasie odtworzenia danych równym 10 minut. Tu trzeba zaznaczyć, że modele nowcastingowe SCENE/INCA-PL2 analizują dane radarowe, satelitarne i telemetryczne właśnie co 10 minut, co pozwala na prognozowanie warunków pogodowych na najbliższe godziny z dużą dokładnością. Kaskada modeli ARPEGE, ALARO i AROME stanowi uzupełnienie nowcastingowych prognoz systemu MERGE. ARPEGE jest modelem globalnym, rozwijanym i liczonym w Meteo France na siatce o rozdzielczości 5 km nad Europą, a jego wyniki zasilają warunkami początkowymi i brzegowymi model ALARO o rozdzielczości 4 km. Z kolei wyniki modelu ALARO wykorzystuje się w modelu AROME o rozdzielczości 2 km. A jak otrzymuje się konkretne wartości poszczególnych parametrów: temperatury, ciśnienia czy opadów? Dane meteorologiczne uzyskuje się z połączenia modeli INCA-PL2 i AROME, a dane startowe dają analizy INCA-PL2. Uwzględniane są dane telemetryczne ze stacji meteorologicznych wszystkich rodzajów. Opad jest wynikiem kombinacji danych ze SCENE i AROME, a dane startowe pochodzą z RainGRS, który uwzględnia dane deszczomierzowe, radarowe i satelitarne
Parametry modeli wchodzących w skład modelu IMGW-PIB Hybrid 1.0.
| Parametr | SCENE/INCA-PL2 | MERGE (AROME + SCENE/INCA-PL2) | AROME | ALARO |
| Dostawca | Zakład Nowcastingu | Zakład Nowcastingu, Zakład Prognoz Meteorologicznych ALADIN | Zakład Prognoz Meteorologicznych ALADIN | Zakład Prognoz Meteorologicznych ALADIN |
| Dane początkowe | RainGRS/INCA-PL2 (analizy) | RainGRS/INCA-PL2 (analizy) | Model ALARO | Model globalny ARPEGE |
| Rozdzielczość przestrzenna | 1×1 km | 1×1 km | 2×2 km | 4×4 km |
| Rozdzielczość czasowa | 10 min | 10 min | 1 godz. | 1 godz. |
| Czas wyprzedzenia | 0-8 godz. | 0-8 godz. | 8-30 godz. | 30-72 godz. |
| Aktualizacja | co 10 min | co 10 min | co 6 godz. | co 6 godz. |
| Opóźnienie | ok. 9 min | ok. 14 min | ok. 5 godz. | ok. 5 godz. |