Na łamach grudniowego numeru czasopisma MHWM prezentujemy wyniki prac badawczych skupiających się na analizie ekstremalnych zjawisk meteorologicznych i hydrologicznych, efektach zmiany klimatu oraz metodach modelowania i korekcji danych w różnych regionach świata – od Indii, przez Afrykę, po Azję Centralną. Główne wnioski płynące ze wszystkich opracowań to potrzeba stosowania nowoczesnych metod analizy danych, prognozowania i adaptacji w obliczu rosnącej częstotliwości ekstremalnych zjawisk.
Zapraszamy do lektury.
FLUVIAL AND FLOOD REGIME CHARACTERISTICS OF THE KAVERI RIVER: SOUTHERN INDIA
Autorzy: Smita Ramesh Pagare, Pramodkumar Shivajirao Hire, Archana Dilip Patil
Badania wskazują jednoznacznie na dominującą rolę monsunu w kształtowaniu przebiegu zjawisk hydrologicznych na rzece Kaveri – niemal 95 proc. jej rocznego przepływu przypada na porę deszczową, podczas gdy w porze suchej rzeka prawie przestaje płynąć. Powodzie pojawiają się głównie w lipcu i sierpniu, potrafią trwać nawet dwa tygodnie i osiągają przepływy wielokrotnie większe niż średnie wartości. Choć Kaveri ma mniejszy jednostkowy przepływ niż wiele innych indyjskich rzek, jej wezbrania wciąż stanowią realne zagrożenie dla ludzi i krajobrazu. Według autorów właściwe rozpoznanie tych procesów jest kluczem do lepszego zarządzania wodą i ochrony milionów mieszkańców dorzecza.
ANALYSIS OF RAINFALL AND WINDFLOW PATTERNS IN SOUTHWESTERN NIGERIA
Autorzy: Elisha Ademola Adeleke, Abiodun Daniel Olabode
Wyniki analiz dla lat 1971-2020 pokazują, że klimat południowo-zachodniej Nigerii kształtowany jest przez wyraźny rytm sezonowy. Najwięcej opadów przypada na miesiące letnie, gdy monsun znad Oceanu Atlantyckiego przynosi wilgotne masy powietrza – w Ikeji średnia suma opadowa wynosi 300 mm (czerwiec, lipiec, sierpień). W porze suchej sytuacja zmienia się diametralnie. Silny, północno-wschodni wiatr wiejący znad Sahary, tzw. Harmattan, ogranicza dopływ wilgoci, a opady spadają do minimum. Na przestrzenny rozkład opadów wpływają także lokalne czynniki – bliskość oceanu, ukształtowanie terenu czy efekt miejskiej wyspy ciepła, co tłumaczy, dlaczego w niektórych miastach, jak Ikeja, deszczu jest więcej niż w sąsiednich ośrodkach. Zrozumienie tych wzorców ma ogromne znaczenie praktyczne: pozwala lepiej planować uprawy, chronić przed suszą i powodzią oraz przygotować miasta na skutki zmiany klimatu
ANALYSIS OF HEATWAVES IN UZBEKISTAN: CHARACTERISTICS, IMPLICATIONS, AND FUTURE CLIMATE PROJECTIONS
Autorzy: Bobur Yakhshiboev, Zhaozhong Feng
Badacze z Uniwersytetu Informatyki i Technologii w Nankinie podjęli się analizy fal upałów w Uzbekistanie między 1980 a 2020 rokiem, by zrozumieć ich mechanizmy i przewidzieć przyszłe zmiany. W studium wykorzystano dane reanalizy klimatycznej oraz symulacje z modeli klimatycznych CMIP6. Szczególnie narażone są rejony Bukary i Khorezmu – w ciągu 40 lat odnotowano tam odpowiednio 5 i 7 fal upałów w lipcu, z anomaliami sięgającymi nawet +8°C względem średniej dla tego miesiąca. Analiza synoptyczna wykazała, że podczas tych epizodów dominowały warunki cyklonalne, prowadzące do stagnacji i wyjątkowo ciepłych warunków atmosferycznych. Mimo że ogólna śmiertelność w Uzbekistanie spadła od lat 70., to długotrwałe upały nadal stanowią poważne zagrożenie dla ludności. Co ważne, symulacje klimatyczne pokazują, że jeśli emisje gazów cieplarnianych będą rosły (scenariusze SSP2-4.5 i SSP5-8.5), to częstotliwość i długość takich fal upałów znacząco wzrośnie, co może negatywnie wpłynąć na plony i zasoby wodne. Autorzy podkreślają konieczność wdrożenia lepszych systemów wczesnego ostrzegania oraz polityk odpornych na klimat, by chronić ludzi i rolnictwo przed skutkami coraz bardziej ekstremalnego gorąca.
ASSESSMENT OF BIAS CORRECTION TECHNIQUES FOR HISTORICAL PRECIPITATION SIMULATIONS IN SUDAN
Autorzy: Khalid Hilal, KamarSalieva
Autorzy sięgnęli po cztery metody korekcji błędów i sprawdzili ich użyteczność, opracowując symulacje opadów CMIP6 nad Sudanem w latach 1991-2014. Jako punkt odniesienie wykorzystano obserwacje o wysokiej rozdzielczości (CHIRPS). Spośród testowanych metod, podejścia oparte na EQM i Gamma-QM konsekwentnie osiągały największą poprawę, redukując błąd średni nawet o 90 proc. i zwiększając zgodność czasową z obserwacjami. Metody LOCI i Delta zapewniły umiarkowaną poprawę, w dużej mierze korygując średnie opady, ale były mniej skuteczne w rejestrowaniu zmienności rozkładu. Skuteczność korekcji odchyleń była zróżnicowana sezonowo i przestrzennie. Analizy przestrzenne dodatkowo potwierdzają, że korekty błędów skutecznie dopasowują zmienność opadów do obserwacji, przynosząc statystycznie istotną poprawę w większości regionów Sudanu. Odkrycia te podkreślają kluczową rolę metod korekcji opartych na kwantylach w generowaniu wiarygodnych wyników pomiarów opadów CMIP6 w Sudanie.
ASSESSMENT OF CLIMATE CHANGE IMPACTS ON EXTREME PRECIPITATION IN THE OKPARA BASIN AT NANON (BENIN)
Autorzy: Ezéchiel Obada, Halissou Yarou, Eliézer Iboukoun Biao, Freddy Zinsè Hounnondaho, Josué Zandagba, Adéchina Eric Alamou
W artykule przedstawiono wyniki badań zespołu z Narodowego Uniwersytetu Nauki, Technologii, Inżynierii i Matematyki w Beninie, które potwierdzają, że zmiana klimatu znacząco wpływa na intensywność i częstotliwość ekstremalnych opadów w dorzeczu rzeki Okpara (Afryka Zachodnia). Analiza danych historycznych i modeli klimatycznych wskazuje na wzrost ekstremalnych opadów w przyszłości, co będzie powodować zwiększanie się ryzyka powodzi oraz erozję gleby. Zjawiska te mogą być szczególnie destrukcyjne dla rolnictwa oraz infrastruktury, dlatego konieczne jest szybkie wdrażanie strategii adaptacyjnych w gospodarce wodnej i planowaniu przestrzennym.
