Adaptacja do zmiany klimatu to proces dostosowywania się do obecnych lub przewidywanych warunków klimatycznych oraz ich skutków. Proces ten realizowany jest poprzez działania adaptacyjne, o różnym charakterze i w różnej formie. Celem adaptacji jest zmniejszenie negatywnych skutków zmiany klimatu dla gospodarki, społeczeństwa i środowiska oraz wykorzystanie potencjalnych korzyści, które mogą się pojawić.
Adaptacja jest kluczowa, ponieważ zmiany klimatyczne są nieuniknione, nawet przy wysiłkach na rzecz ich łagodzenia. Dzięki adaptacji możemy lepiej przygotować się na przyszłe wyzwania i zminimalizować ich wpływ na nasze życie.
W Polsce ochrona klimatu jak i adaptacja do zmian klimatu od lat są jednym z priorytetów, co znalazło m.in. odzwierciedlenie w przyjęciu na szczeblu krajowym już w 2013 roku Strategicznego planu adaptacji dla sektorów i obszarów wrażliwych na zmiany klimatu do roku 2020 z perspektywą do roku 2030, tzw. SPA2020. Był to pierwszy dokument strategiczny, który bezpośrednio dotyczy kwestii adaptacji do zachodzących zmian klimatu. Głównym celem Planu jest zapewnienie zrównoważonego rozwoju oraz efektywnego funkcjonowania gospodarki i społeczeństwa w warunkach zmieniającego się klimatu. W dokumencie wskazano priorytetowe kierunki działań adaptacyjnych, które należy podjąć w najbardziej wrażliwych na zmiany klimatu obszarach, takich jak: gospodarka wodna, rolnictwo, leśnictwo, różnorodność biologiczna, zdrowie, energetyka, budownictwo i gospodarka przestrzenna, obszary zurbanizowane, transport, obszary górskie i strefy wybrzeża. Obecnie trwają prace nad aktualizacją długookresowych dokumentów strategicznych, których skuteczna realizacja pozwoli na adaptację do postępującej zmiany klimatu oraz przeciwdziałanie ekstremalnym zjawiskom pogodowym.
Biorąc pod uwagę duże skupienie ludzi, usług i infrastruktury szczególnie narażone na negatywne skutki zmieniającego się klimatu są obszary miejskie.
IMGW-PIB było jednym z partnerów konsorcjum, realizującego zamówienie Ministerstwa Środowiska na „Opracowanie planów adaptacji do zmian klimatu w miastach powyżej 100 tys. mieszkańców”.
Celem nadrzędnym opracowania Miejskich Planów Adaptacji było przygotowanie władz miast i ich mieszkańców do świadomego i odpowiedzialnego reagowania na możliwe zmiany klimatu ich skutki (zagrożenia) poprzez:
- Określenie podatności miast na zmiany klimatu
- Zaplanowanie działań adaptacyjnych na poziomie lokalnym
- Podniesienie świadomości nt. potrzeby adaptacji do zmiany klimatu na poziomie lokalnym
Rezultatem (produktem) są Miejskie Plany Adaptacji (MPA) powstałe z uwzględnieniem specyficznych lokalnych uwarunkowań geograficznych, społecznych i gospodarczych. Miasta otrzymały kompleksowe dokumenty identyfikujące zagrożenia wynikające ze zmian klimatu oraz dopracowane, indywidualnie dobrane rozwiązania adaptacyjne z uwzględnieniem potrzeb grup szczególnie wrażliwych. Plany zawierają katalog przedsięwzięć i zadań, które mają charakter priorytetowy i powinny być przeprowadzone w pierwszej kolejności (wraz z okresem wdrażania i szacunkowymi kosztami).
Więcej o projekcie MPA 44.
Na szczeblu europejskim bardzo pomocny jest portal Climate-ADAPT. To europejska platforma adaptacji do zmiany klimatu, która wspiera Europę w dostosowywaniu się do zmieniającego klimatu. Portal ten pomaga użytkownikom uzyskiwać i dzielić się danymi oraz informacjami na temat przewidywanej zmiany klimatu w Europie, obecnej i przyszłej wrażliwości regionów i sektorów, strategii adaptacyjnych oraz potencjalnych opcji adaptacyjnych. Dostarcza on narzędzi i zasobów wspierających planowanie adaptacji, w tym studia przypadków, profile krajów, katalog zasobów oraz narzędzia do oceny ryzyka klimatycznego. Pomaga to w zwiększaniu odporności na zmiany klimatyczne poprzez lepsze przygotowanie i planowanie na poziomie lokalnym, regionalnym i krajowym.
Climate-ADAPT jest zarządzany przez Europejską Agencję Środowiska (EEA) we współpracy z Komisją Europejską. Portal ten działa w ramach polityki adaptacji do zmian klimatu Unii Europejskiej, która jest częścią szerszej strategii UE na rzecz zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska.