2 grudnia 2025 roku w sali konferencyjnej Hotelu Mercure w Katowicach odbyło się seminarium popularno-naukowe promujące wstępne wyniki projektu ACTRIS (Aerosols, Clouds, and Trace gases Research InfraStructure Network – Infrastruktura do badania aerozoli, chmur oraz gazów śladowych). Współorganizatorem wydarzenia, obok Instytutu Geofizyki PAN w Warszawie, był Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej – Państwowy Instytut Badawczy.
Monitorowanie oraz badanie właściwości fizycznych i chemicznych aerozoli oraz ich wzajemnych oddziaływań ma odpowiedzieć na pytanie, jak te domieszki atmosferyczne wpływają na zmienność klimatu. Mechanizmy te mają trudne do przecenienia znaczenie dla systemu klimatycznego Ziemi, a pozostają nadal mało zbadane.
W trakcie spotkania przedstawiono osiem wystąpień w trzech sesjach. Prezentacje dotyczyły m.in. idei, celów i struktury projektu, infrastruktury pomiarów aerozoli w polskiej sieci ACTRIS, wyników pomiarów, a także możliwości ich wykorzystania. Przedstawiciel IMGW-PIB wygłosił referat na temat badań meteorologicznych w warstwie granicznej atmosfery i ich roli w ACTRIS-PL. Na terenie stacji synoptycznej IMGW-PIB w Raciborzu zamontowany jest moduł meteorologiczny platformy obserwacyjnej ACTRIS, składający się z dedykowanych temu projektowi unikalnych urządzeń pomiarowych służących badaniu właściwości fizycznych warstwy granicznej atmosfery (wind profiler, radiometr, ceilometr CL61, nefelometr AURORA 3000).
Zainteresowanie uczestników seminarium wynikami projektu było znaczące, a prezentowane wyniki uznano za bardzo obiecujące. To początek cyklu podobnych wydarzeń, które będą odbywać się raz w roku w różnych regionach Polski.
Celem projektu ACTRIS jest rozbudowa infrastruktury ACTRIS, dostarczenie wysokiej jakości danych i zwiększenie do nich dostępności w zakresie zmienności czasowej i przestrzennej aerozoli w atmosferze oraz poszerzenie wiedzy w kilku głównych obszarach: zmiana klimatu, ograniczenie widzialności, problemy z jakością powietrza, poprawa analiz meteorologicznych, poprawa prognoz pogody i jakości powietrza, zakwaszenie opadów i osadów, biologia oceanów, prawidłowa analiza i weryfikacja danych satelitarnych.
Projekt ten ma charakter międzynarodowy, a polskie konsorcjum (w składzie: Instytut Geofizyki Polskiej Akademii Nauk, Instytut Inżynierii Środowiska Polskiej Akademii Nauk, IMGW-PIB, Uniwersytet Warszawski, Uniwersytet Wrocławski, Uniwersytet Śląski w Katowicach, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Politechnika Warszawska) jest członkiem tej społeczności badawczej. Przedsięwzięcie to znajduje się na Mapie Drogowej ESFRI najważniejszych infrastruktur badawczych Europejskiego Forum Strategii do spraw Infrastruktur Badawczych (ang. European Strategy Forum on Research Infrastructures – ESFRI). W 2020 oraz powtórnie w 2025 roku krajowa infrastruktura ACTRIS została również umieszczona na Polskiej Mapie Infrastruktury Badawczej.
