14 i 15 października 2025 roku w Federalnym Ministerstwie Transportu w Berlinie odbyło się 29. spotkanie Bałtyckich Służb Lodowych (BSIM-29). W wydarzeniu uczestniczyli specjaliści z krajów nadbałtyckich – Niemiec, Finlandii, Szwecji, Estonii i Polski. Celem spotkania było podsumowanie dotychczasowej współpracy, omówienie wyzwań oraz wyznaczenia nowych kierunków rozwoju wspólnych działań.

Oprac. Anna Kubicka, Alicja Olszewska. IMGW-PIB, Biuro Prognoz Hydrologicznych w Gdyni.

Baltic Sea Ice Service (BSIS) od stu lat stanowi jeden z filarów bezpieczeństwa żeglugi na Morzu Bałtyckim w sezonie zimowym. Służby hydrologiczne i meteorologiczne państw nadbałtyckich wspólnie monitorują zjawiska zlodzenia, opracowują mapy lodowe oraz dzielą się wiedzą i doświadczeniem w zakresie obserwacji i prognozowania warunków lodowych. W Polsce rolę Narodowej Służby Zlodzenia pełni IMGW-PIB, będący członkiem BSIS. Biuro Prognoz Hydrologicznych w Gdyni odpowiada za kompleksową osłonę lodową Bałtyku, w tym za przygotowywanie produktów osłony lodowej w sezonie zimowym, który na Morzu Bałtyckim trwa od listopada do czerwca.

Tegoroczne spotkanie BSIM-29, przypadające na jubileusz 100-lecia współpracy BSIS, oprócz standardowego podsumowania sezonu zimowego, objęło szereg istotnych tematów. Dyskutowano m.in. o dostępności zdjęć satelitarnych oraz oczekiwaniach związanych z uruchomieniem satelity Sentinel-1C i jego przyszłym funkcjonowaniem. Wyznaczono nowy kamień milowy – stworzenie jednej, wspólnie przygotowywanej, jednolitej i ogólnodostępnej mapy zlodzenia Bałtyku. Zaplanowano również opracowanie uproszczonych, jednolitych zasad obserwacji zlodzenia, zwracając uwagę na trudności w pozyskiwaniu i utrzymaniu obserwatorów terenowych ze względu na wymagające warunki pracy. W trakcie obrad poruszono także temat standardu S-411. Przedstawiciele Niemieckiego Centrum Lotnictwa i Kosmonautyki zaprezentowali wyniki współpracy z Niemiecką Służbą Zlodzenia w zakresie identyfikacji typów zlodzenia na podstawie klasyfikacji i segmentacji zdjęć satelitarnych z wykorzystaniem metod sztucznej inteligencji.

Kartka z historii BSIS:

• 1925 – Hamburg, konferencja Hydrologów Bałtyckich, pierwsze spotkanie ekspertów do spraw zlodzenia. Ustalony został Bałtycki Klucz Zlodzenia, który jest dostosowywany do aktualnych potrzeb i służy po dzień dzisiejszy. Ustanowiono międzynarodową wymianę informacji o zlodzeniu.
• 1928/1929 – najsurowsza zima 20-lecia międzywojennego.
• 1939 – II Wojna Światowa, zerwanie współpracy.
• 1954 – Helsinki, powołanie Bałtyckiej Służby Lodowej (BSIS), wznowienie spotkań (BSIM), opracowanie nowego, nowoczesnego na tamte czasy Bałtyckiego Klucza Lodowego.
• 1956 – Hamburg, opracowano nowe szyfrowanie map lodowych.
• 1981 – Norrkoping, kolejna aktualizacja Bałtyckiego Klucza Lodowego
• 1995 – Gdynia, dostosowanie nowych granic i odpowiedzialność na swoje obszary.

Czym jest Bałtycki Klucz Lodowy?

To sposób przekazywania informacji o zlodzeniu portów, torów wodnych oraz wybranych obszarów przybrzeżnych i odcinków tras morskich. Warunki lodowe każdego obserwowanego obszaru opisane są grupą pięciu cyfr: pierwszą jest identyfikator obszaru obserwacyjnego, kolejnymi – stopień zlodzenia i sposób rozmieszczenia lodu (AB), stadium rozwoju lodu (SB), topografia i rodzaj lodu (TB) oraz warunki żeglugi w lodzie (KB).

Standardowe produkty powstające podczas sezonu lodowego

Biuletyn Lodowy – tabelaryczny zbiór zakodowanej informacji o zlodzeniu dla wybranych obszarów Morza Bałtyckiego.

Polski Raport Zlodzenia – depesza zawierająca informacje o zlodzeniu, tworzona codziennie w momencie, gdy zlodzenie powoduje utrudnienia w nawigacji. Wysyłana jest do NAVTEX, członków BSIS, rozgłośni radiowej odpowiedzialnej za informowanie o zagrożeniach na polskich wodach i do Urzędów Morskich.

Mapa Zlodzenia Bałtyku i Polskiej Strefy Brzegowej – przedstawia aktualną sytuację lodową na Bałtyku i w polskiej strefie brzegowej. Stanowi ona graficzne uzupełnienie informacji zamieszczonych w Biuletynie Lodowym. Produkt powstaje przy użyciu zdjęć satelitarnych, kamer internetowych, filmów lub zdjęć ze zwiadów lotniczych, obserwacji zlodzenia na stacjach PSHM, wymiany danych pomiędzy BSIS oraz Urzędami Morskimi.

Obraz z kamery internetowej w porcie Puck.