Pierwszy zestaw wysokorozdzielczych danych dobowych z okresu 1951-2020, uwzględniający rozkład przestrzenny z rozdzielczością poziomą 1 km2, został udostępniony w repozytorium na platformie https://danepubliczne.imgw.pl/en/repository/PL1GD-T.
Dostępność zbiorów danych o wysokiej rozdzielczości zarówno w kontekście przestrzennym, jak i czasowym ma zasadnicze znaczenie dla analizy skutków zmiany klimatu w skali regionalnej a przede wszystkim lokalnej. W artykule przedstawiono gridowy zbiór danych dobowej minimalnej (TN), średniej (TG) i maksymalnej (TX) temperatury powietrza na poziomie 2 m od powierzchni ziemi nad Polską, obejmujący okres od 1951 do 2020 roku, w regularnie rozłożonych punktach oddalonych o 1 km. Zbiór danych PL1GD-T został opracowany z wykorzystaniem radialnych funkcji bazowych (RBF), które zastosowano do jednolitych serii danych z 347 naziemnych stacji meteorologicznych sieci obserwacyjnej IMGW-PIB. Liniowa RBF została wybrana jako najbardziej odpowiednia do procedury interpolacji spośród innych RBF. Przeprowadzona w ujęciu miesięcznym walidacja wykazała wartości błędów nie przekraczające 0,3°C a korelacji w zakresie 0,91–0,99 pozwalając na odtworzenie pierwotnej zmienności cech klimatu.
Poniższa grafika przedstawia wartości trendów wieloletnich dla wybranych stacji na podstawie serii danych pomiarowych oraz serii opracowanego zbioru gridowego. Trendy uzyskane dla obydwu serii są do siebie bardzo zbliżone, jedynie dla stacji górskich nieznacznie się różnią.
Miesięczne współczynniki trendu (°C na 10 lat) na wybranych stacjach w latach 1951–2020. Czerwone kropki: OBS, niebieskie kropki: RBF. Gwiazdki w odpowiednich kolorach wskazują istotne trendy.
Ten nowy zestaw danych zapewnia sprawdzony pod względem jakości, wysokiej rozdzielczości i opublikowany na otwartej licencji, może być wykorzystywany przez społeczeństwo, organy administracyjne lub instytucje badawcze do zastosowań związanych z klimatem. Zbiór danych jest publicznie dostępny w repozytorium Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej – Państwowego Instytutu Badawczego pod https://doi.org/10.26491/imgw_repo/PL1GD-T.
Publikacja uwzględniająca metodykę opracowania dostępna jest pod adresem:
https://essd.copernicus.org/articles/17/3857/2025
Jaczewski, A., Marosz, M., and Miętus, M.: PL1GD-T: a high-resolution gridded daily air temperature dataset for Poland, Earth Syst. Sci. Data, 17, 3857–3871, https://doi.org/10.5194/essd-17-3857-2025, 2025.