Oddychanie powietrzem złej jakości zwiększa ryzyko rozwoju chorób i przedwczesnych zgonów, których liczbę w skali globalnej szacuje się na 7 mln rocznie. Jak zauważa Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) – nawet 99% światowej populacji zamieszkuje obszary w których poziom zanieczyszczenia powietrza stwarza ryzyko dla zdrowia. Problem ten występuje w każdym regionie, choć warto zauważyć, że jego rozkład – zarówno w kontekście wielkości zanieczyszczeń i ich struktury, jak i zainteresowania badawczego jest nierównomierny i ulega zmianom.
Analiza bibliometryczna ponad 41.5 tysiąca oryginalnych prac badawczych z okresu 1960-2022 wskazuje, że najwcześniej problematykę podejmowali badacze z USA, Wielkiej Brytanii i Japonii, natomiast najwięcej prac w bazie opublikowali badacze posługujący się afiliacjami z Europy. Od 2011 roku liczba publikacji dotyczących zagadnienia zanieczyszczenia powietrza i zdrowia gwałtownie przyrasta, a od 2019 roku przekracza 2000 prac rocznie, najwięcej dotyczy chorób związanych z układem oddechowym. Wyraźnie wzrasta natomiast zainteresowanie i liczba publikacji dotyczących problemów w obszarze zdrowia psychicznego i wpływu na rozwój w okresie prenatalnym i przebieg ciąży.
Roczna liczba publikacji dotyczących zanieczyszczenia powietrza i wpływu na zdrowie w okresie 1960-2022 z uwzględnieniem a) zanieczyszczeń i b) efektów zdrowotnych w bazie anglojęzycznych publikacji OpenAlex, przegląd wykonany w 2024r.
Najwięcej prac dotyczących wpływu na zdrowie odnosi się do zanieczyszczenia powietrza pyłami frakcji drobnej PM2.5 – 22.3% oraz PM10 – 13.2% (N = 5011). Kolejne zanieczyszczenia uwzględniane w abstraktach publikacji to CO – 11.6% (N = 4829), NO2 – 11.5% (N = 4784), SO2 – 7.5% (N = 3106) i O3 7.1% (N = 2943).
Publikacja jest unikatową w skali światowej ze względu na zastosowane podejście oraz zakres analizy danych bibliometrycznych. Wykorzystanie nowoczesnych technik badawczych, z uwzględnieniem narzędzi i baz danych wspomaganych AI, umożliwiło dokonanie przeglądu w niespotykanej dotąd skali ponad 41.5 tysiąca oryginalnych prac badawczych, dzięki czemu uzyskano kompleksowy obraz stanu dotychczasowych światowych badań w dziedzinie zdrowotnych skutków ekspozycji na zanieczyszczone powietrze. Metodyka zaprezentowana w pracy umożliwia wszechstronną eksplorację wielu tematów badawczych, w tym poszukiwanie przestrzeni bądź problemów które dotychczas nie były podejmowane w światowym piśmiennictwie.
Zastosowanie analiz bibliometrycznych pozwala na uzyskanie odpowiedzi na zagadnienia dotyczące struktury i rozkładu czasowego i przestrzennego badań, podejmowanej problematyki i jej wzajemnego powiązania oraz ocenę nurtów i trendów badawczych widocznych w literaturze.
Praca A bibliometric analysis with data OpenAlex and mining methods of 41 525 abstracts of papers on the health impact of air pollution published between 1960 and 2022 została opublikowana w czasopiśmie International Journal of Occupational Medicine and Environmental Health
Dostęp on-line: https://ijomeh.eu/A-bibliometric-analysis-with-data-OpenAlex-and-mining-methods-of-41-525-abstracts,204729,0,2.html