Służby lawinowe gotowe do sezonu – nowe narzędzia poprawią bezpieczeństwo w górach

W dniach 12-13 oraz 15-16 grudnia odbyły się coroczne przedsezonowe spotkania grupy roboczej specjalistów i ratowników górskich odpowiedzialnych za prognozowanie i ostrzeganie lawinowe w Polsce. Organizatorami wydarzenia były TOPR i GOPR – pierwsza część odbyła się w siedzibie Zarządu Głównego GOPR, druga w Stacji Centralnej TOPR w Zakopanem. IMGW-PIB reprezentowali specjaliści ze Stacji Badań Śniegu i Lawin Hala Gąsienicowa (SBŚL) – Wiktoria Dyszy, Paweł Chrustek i Tomasz Nodzyński.

Spotkanie miało charakter warsztatowy i terenowy – testowano nową aparaturę pomiarową, procesy pomiarowe oraz metody weryfikacji prognoz i komunikatów. Naprzemiennie odbywały się sesje kameralne – prezentacje i dyskusje dotyczące założeń systemu SWORL, nowych wytycznych EAWS oraz kierunków rozwoju współpracy w nadchodzącym sezonie.

Paweł Chrustek, inicjator i koordynator nowego modelu współpracy, zaprezentował wystąpienie pt. „Działalność SBŚL Hala Gąsienicowa na rzecz wspierania operacyjnej oceny zagrożenia i ryzyka lawinowego”. Podsumował założenia nowego Systemu Wspierania Oceny Ryzyka Lawinowego (SWORL) opracowanego przez SBŚL, który uwzględnia również współpracę z Horską Záchranną Službą (HZS) po stronie słowackiej.

„SWORL był intensywnie rozwijany w IMGW-PIB w ostatnich latach i stanowi przełom w obszarze współpracy służb lawinowych”. – zaznaczył Paweł Chrustek. – „To pierwszy tak kompleksowy projekt od co najmniej 15 lat. Jego głównym celem jest wzmocnienie operacyjnej współpracy, podnoszenie standardów prognoz oraz rozwój nowoczesnych systemów ostrzegania przed zimowymi zagrożeniami w górach. Dzięki nowemu modelowi instytucje partnerskie mogą swobodnie wymieniać dane, eksperymentalne produkty prognostyczne SBŚL, wyniki i procesy weryfikacji prognoz oraz specjalistyczną wiedzę i doświadczenie. W ten sposób wspieramy dalszy rozwój jakości informacji przekazywanych społeczeństwu”.

Jedną z kluczowych zalet SWORL jest systemowe podejście i szeroki zasięg działania – od Tatr po Karkonosze i Bieszczady – obejmujący wszystkie obszary w Polsce zagrożone lawinami. System wspiera unifikację działań różnych instytucji, które mają wspólny cel – podnoszenie standardów prognoz i ostrzeżeń lawinowych oraz rozwój nowoczesnych metod oceny ryzyka. Dzięki temu możliwe jest spójne i skoordynowane działanie służb w całym kraju.

Podczas spotkania omówiono również nowe wytyczne Europejskiego Stowarzyszenia Służb Lawinowych (EAWS), wpływ zmiany klimatu na zagrożenia zimowe, nowe systemy komunikacji i prezentacji wyników prognoz lawinowych, potencjał technologii AI dla operacyjnego działania służb lawinowych, a także wspólne założenia operacyjne na sezon 2025/2026.