18. Światowy Kongres Meteorologiczny

Zwoływany co cztery lata Kongres jest najwyższą władzą WMO. Jego ustalenia przyjmowane w trybie rezolucji wyznaczają ramy działania WMO, stanowiąc jednocześnie fundamentalne zasady których w swojej pracy operacyjnej winny przestrzegać wszystkie narodowe służby meteorologiczne i hydrologiczne świata.

Tegoroczny Kongres był inny od szeregu poprzednich. Celem nadrzędnym Cg-18 była bowiem reforma struktury zarządzania WMO mająca zapewnić lepsze przygotowanie genewskiej organizacji do stawienia czoła rosnącym wyzwaniom, takim jak zmiana klimatu i jej skutki, wzrastająca częstość ekstremalnych warunków pogodowych, degradacja środowiska i urbanizacja, przy jednoczesnym wykorzystaniu ogromnego postępu technologicznego w postaci coraz nowocześniejszych i dokładniejszych satelitów, coraz szybszych i potężniejszych superkomputerów oraz wręcz lawinowo powiększających się zbiorów danych.

Jak każda wyspecjalizowana agencja Narodów Zjednoczonych Światowej Organizacji Meteorologicznej przyświeca misja zmniejszania przepaści między zasobami bogatych i biednych krajów oraz kierowania większej ilości zasobów do działań regionalnych, zwłaszcza w miejscach najsilniej eksponowanych na zagrożenia. Jako, że głównym problemem ludzkości w tym stuleciu i zapewne kolejnych są skutki zmian klimatu, WMO wspiera łagodzenie tych zmian, dostarczając faktów naukowych na podstawie pomiarów i obliczeń modelowych dla decydentów. Ponadto, WMO odgrywa ważną rolę w adaptacji klimatu poprzez wspieranie rozwoju systemów wczesnego ostrzegania o zagrożeniach oraz pośrednicząc w transferze know-how z krajów o rozwiniętych usługach meteorologicznych i hydrologicznych do tych mniej rozwiniętych, nieczęsto będących na początkowym etapie budowy rynku usług i produktów środowiskowych.

Kongres zatwierdził ponadto pakiet rezolucji w celu przyjęcia bardziej kompleksowego podejścia do systemu Ziemi, ze znacznie większym niż dotychczas naciskiem na zasoby wodne i ocean. Ponadto, zdecydowano o większej i lepszej koordynacji działań na rzecz klimatu i bardziej skoordynowanych wysiłkach na rzecz przełożenia nauki na usługi dla społeczeństwa. Doniosłym wydarzeniem był pierwszy otwarty na poziomie globalnym dialog przedstawicieli narodowych służb z szybko rozwijającym się sektorem prywatnym przy współudziale środowiska akademickiego. Przyjęta przy okazji Kongresu Deklaracja Genewska winna stać fundamentem bardziej zorganizowanej, uczciwej i efektywnej współpracy służb państwowych z prywatnymi dostawcami usług meteorologicznych i hydrologicznych.

Kongres wybrał, po interesującym, stojącym na bardzo wysokim poziomie merytorycznym współzawodnictwie, prof. Gerharda Adriana, Prezydenta DWD (Niemiecka Służba Pogody) na Prezydenta WMO. Wyłoniono również skład Rady Wykonawczej, czyli 36-oosobowej grupy Dyrektorów narodowych służb, która sprawuje nadzór nad działalnością WMO w okresie do kolejnego kongresu. Sekretarz Generalny WMO prof. Petteri Taalas został ponownie powołany na kolejną czteroletnią kadencję.

Prezydent-elekt zadeklarował wzmacnianie działań na rzecz udanej współpracy państw członkowskich WMO w celu realizacji ich zadań służących dobrobytowi społeczeństw. Obowiązek ten jest realizowany z wykorzystaniem globalnej infrastruktury meteorologicznej koordynowanej przez WMO, a działalność nowych władz winna zmierzać w kierunku doskonalenia tej infrastruktury oraz gwarantowania i poszerzania globalnej wymiany danych z niej pozyskiwanych.

Kongres odniósł się też do spraw budżetowych WMO. Zatwierdzono 2-procentowy wzrost regularnego budżetu WMO do kwoty łącznie 271 544 400 franków szwajcarskich na czteroletni okres 2020-2023. Zadania budżetowe nawiązują do nowego planu strategicznego WMO, który określa pięć długoterminowych celów organizacji, jak również nadrzędne priorytety jej działania, takie jak zmniejszanie strat ludzkich i materialnych wynikających z meteorologicznych i hydrologicznych katastrof naturalnych przy jednoczesnym zwiększaniu gotowości do ich wystąpienia, wsparcie dla systemów podejmowania decyzji opartych na wiedzy w celu budowania odporności i adaptacji do ryzyka klimatycznego oraz wzrost społeczno-ekonomicznej wartości usług i informacji o pogodzie, klimacie, wodzie i innych powiązanych kwestiach środowiskowych.

W odwołaniu do nowej struktury zarządzania i planu strategicznego, zgodnie z zatwierdzona Reformą WMO, dotychczasowych osiem Komisji Technicznych WMO zostało zastąpionych dwiema bardziej skoordynowanymi komisjami w celu usprawnienia pracy i maksymalizacji efektów z ich działań.

Komisja ds. Obserwacji, Infrastruktury i Systemów Informacyjnych (Komisja ds. Infrastruktury, Commission for Observation, Infrastructure and Information Systems ) ma w założeniu przyczynić się do opracowania i wdrożenia globalnie skoordynowanych systemów pozyskiwania, przetwarzania, przesyłania i rozpowszechniania obserwacji systemu Ziemi oraz standaryzacji związanej z każdym wymienionym etapem tego łańcucha wartości (meteorological and hydrological value chain). Powierzono jej również koordynację produkcji i wykorzystania modeli prognostycznych oraz opracowywanie i wdrażanie dobrych praktyk zarządzania danymi i informacjami dla wszystkich programów WMO i powiązanych z nimi obszarów zastosowań i usług. Na przewodniczącego komisji został wybrany Michel Jean z Kanady, dotychczasowy prezydent CBS, czyli Komisji Systemów Podstawowych – najważniejszej z niedawno istniejących jeszcze komisji WMO.

Komisja ds. Usług i Aplikacji Pogodowych, Klimatycznych, Wodnych i Powiązanych Zagadnień Środowiskowych (Komisja ds. Usług, Commission for Weather, Climate, Water and Related Environmental Services and Applications) będzie przyczyniać się do rozwoju i wdrożenia globalnie zharmonizowanych usług i aplikacji związanych z pogodą, klimatem, wodą, oceanem i środowiskiem, aby umożliwić świadome podejmowanie decyzji i realizację korzyści społeczno-ekonomicznych przez wszystkie grupy użytkowników na społeczeństwie kończąc. Prezydentem Komisji został Ian Lisk z Wielkiej Brytanii, kierujący dotąd pracami Komisji Meteorologii Lotniczej.

Rada Badawcza (Research Board) przełoży strategiczne cele WMO i decyzje Rady i Kongresu na nadrzędne priorytety badawcze oraz zapewni wdrożenie i koordynację programów badawczych. Połączona Rada Współpracy WMO-UNESCO IOC (Międzyrządowa Komisja Oceanograficzna) (Joint WMO-IOC Collaborative Board) będzie z kolei koordynować wspólne opracowywanie, integrację i wdrażanie działań związanych z obserwacjami oceanograficznymi i meteorologicznymi na morzach, zarządzaniem danymi i informacjami, usługami, systemami modelowania i prognozowania, a także badaniami. Szereg działań do tej pory koordynowanych przez JCOMM (Połączona Komisja WMO i IOC ds. Oceanografii i Meteorologii Morskiej), zostało przekazanych do nowopowstałych komisji technicznych WMO.

Naukowy Panel Doradczy (Scientific Advisory Panel) ma opracować opinie i zalecenia dla Kongresu i Rady Wykonawczej w sprawach dotyczących strategii badawczych WMO i optymalnych kierunków naukowych, w celu wspierania rozwoju mandatu organizacji w zakresie pogody, klimatu, wody i powiązanych zagadnień środowiskowych, jak również i społecznych.

Zgromadzenie Hydrologiczne (Hydrological Assembly), które miało już pierwszy raz miejsce podczas 18. Kongresu, stanie się regularnym wydarzeniem. WMO przywiązuje bowiem znacznie większą niż dotychczas wagę do wzmocnienia operacyjnych usług hydrologicznych oraz poprawy monitorowania i prognozowania zjawisk hydrologicznych.

Spośród wielu wydarzeń około-kongresowych na uwagę zasługuje globalna wystawa sprzętu Meteorological Technology World Expo 2019. W jednej z wielkich hal genewskiego centrum wystawienniczego Palexpo zgromadzili się niemal wszyscy kluczowi producenci sprzętu do pomiarów i monitoringu meteorologicznego, hydrologicznego, czy geofizycznego. Wystawa trwała od 5 do 7 czerwca br. i była przedmiotem żywego zainteresowania przedstawicieli IMGW-PIB.