Charakterystyka warunków wilgotnościowych oraz hydrologicznych w w Polsce w roku hydrologicznym 2019
Na warunki wilgotnościowe w warstwie glebowej oraz stan wód w rzekach wpływ ma nie tylko bieżąca pogoda, ale również przebieg warunków meteorologicznych w poprzedzających miesiącach. Dla sytuacji w okresie wczesno-wiosennym i wiosennym niezwykle istotny jest więc przebieg miesięcy zimowych, a nawet późnojesiennych roku poprzedniego. Z tego względu wprowadzono pojęcie roku hydrologicznego, który w warunkach polskich trwa od 1 listopada do 31 października.
Rok hydrologiczny obejmuje pełen cykl zjawisk związanych z opadami atmosferycznymi i ich retencją w okresie zimowym, zwiększonym odpływem rzecznym w czasie topnienia śniegu oraz utratą wody w wyniku zwiększonego parowania z gleby i roślin w czasie lata. Taki hipotetyczny, uogólniony, rozkład w czasie poszczególnych zjawisk ulega bardzo często zachwianiu na skutek wystąpienia czynników meteorologicznych, które odbiegając od przeciętnych warunków dla danego okresu, powodują na przykład wystąpienie powodzi lub podtopień, suszy itp.
Rok hydrologiczny 2019 był okresem odbiegającym od warunków przeciętnych zarówno pod względem meteorologicznym, jak i hydrologicznym. Głęboka susza, którą obserwowaliśmy w 2018 roku zaczęła ustępować dopiero od grudnia. Jeszcze w listopadzie, czyli pierwszym miesiącu hydrologicznego roku 2019, notowano w Polsce wyjątkowo niskie sumy opadów atmosferycznych.
Sytuacja uległa znaczącej poprawie w grudniu 2018 r. i styczniu 2019 r., kiedy to sumy miesięczne opadów atmosferycznych na przeważającym obszarze kraju przekroczyły wartości średnie z wielolecia 1971-2000 (przyjęte jako norma) i stanowiły analogicznie 138% i 139% normy. W lutym i w marcu sumy opadów średnio w Polsce zbliżone były do normy, choć od ostatniej dekady marca zaczęto obserwować niedobór opadów. Niedobór ten przeciągnął się na cały kwiecień, który w wyniku tej sytuacji prawie w całej Polsce był odnotowany jako miesiąc suchy. Jedynie na krańcach południowych i w części Małopolski opady było znacząco wyższe w ostatniej dekadzie kwietnia. Tymczasem przebieg warunków pogodowych w maju zmienił sytuację na większości obszaru kraju. Średnia suma opadów w Polsce wskazuje na to, że był to najbardziej wilgotny miesiąc w całym roku hydrologicznym 2019 (prawie 150% normy). Największe odchylenia od normy notowano na stacjach meteorologicznych w Polsce północno-wschodniej i południowej: Bielsko Biała (275% normy), Olsztyn (261%), Kielce (239%), Zamość (229%). W wielu miejscach Podkarpacia i Małopolski doszło do zalania budynków, dróg i pól uprawnych, a z zagrożonych obszarów ewakuowano mieszkańców.
Więcej szczegółów w dokumencie PDF.
Do pobrania
