Charakterystyka wybranych elementów klimatu w Polsce w lutym 2022 roku. Podsumowanie sezonu zimowego

TEMPERATURA POWIETRZA

Luty 2022

Średnia obszarowa temperatura powietrza w lutym 2022 r. w Polsce wyniosła 3,2°C i była aż o 3,3 stopnia wyższa od średniej wieloletniej dla tego miesiąca (klimatologiczny okres normalny 1991-2020). Tegoroczny luty należy zaliczyć do miesięcy bardzo ciepłych. Najcieplejszym regionem Polski był Pas Wybrzeży i Pobrzeży Południowobałtyckich, gdzie średnia obszarowa temperatura powietrza (3,7°C) była aż o 2,9°C wyższa od normy, a warunki termiczne sklasyfikowano jako bardzo ciepłe. Najchłodniejszym regionem były Karpaty – tam średnia temperatura powietrza wyniosła 2,2°C, ale jednocześnie była to wartość aż o 3 stopnie wyższa w stosunku do normy. W Karpatach miniony luty sklasyfikowano jako miesiąc ciepły.

Według klasyfikacji rangowej średniej temperatury miesięcznej, obejmującej okres od 1951 r., luty 2022 r. plasuje się na 9. pozycji. Był to piąty najcieplejszy luty w XXI wieku (chłodniejszy o 1,7 stopnia od najcieplejszego lutego 1990 r.). Najchłodniejszy luty od początku II połowy XX wieku wystąpił w 1956 r., kiedy średnia obszarowa temperatura powietrza wyniosła –11,4°C.

Przestrzenne zróżnicowanie temperatury powietrza w lutym pokazuje, że wartości średniej miesięcznej temperatury powietrza na całym obszarze kraju malały od zachodu w kierunku wschodnim i północno-wschodnim. Najchłodniejszym obszarem były pasma górskie. Najcieplej było na zachodzie kraju.

Wartości anomalii, tj. odchyleń od wartości wieloletnich średnich miesięcznych z okresu 1991-2020, zawierał się w granicach od 2,0°C do 4,0°C.

Najwyższą wartość temperatury powietrza (14,2°C) odnotowano 10 i 14 lutego w Legnicy (informacja dotyczy jedynie stacji synoptycznych). Najcieplejszy okres tego miesiąca przypadł w drugiej dekadzie lutego.

Najniższą wartość temperatury powietrza (–11,8°C) zanotowano 13 lutego w Zakopanem; w górach 28 lutego na Śnieżce termometr pokazał –12,7°C, a na Kasprowym Wierchu –15,0°C.

W przestrzennym rozkładzie kwantyla 95% widoczny był wyraźny gradient temperatury maksymalnej – jej wartości malały od południowego zachodu ku północnemu wschodowi. Przestrzenny rozkład kwantyla 5% temperatury minimalnej cechował się minimalnym spadkiem wartości z zachodu na wschód. Na obszarach górskich wielkości te były jeszcze niższe.

W lutym średnie dobowe wartości temperatury powietrza mieściły się zazwyczaj między średnimi dobowymi wartościami temperatury i wartościami 95% kwantyla temperatury średniej (wyznaczonymi na podstawie pomiarów w latach 1991-2020). Jedynie w ostatnich dniach miesiąca temperatura powietrza była nieznacznie niższa od normy wieloletniej.

Występujący od szeregu lat silny wzrostowy trend temperatury powietrza na obszarze Polski był w lutym 2022 r. kontynuowany. Tylko od 1951 r. wzrost temperatury w tym miesiącu szacowany jest na 3,55°C. 

Wartość współczynnika trendu jest zróżnicowana w poszczególnych regionach klimatycznych kraju. Najsilniejszy wzrost temperatury powietrza w lutym występuje na Pojezierzach (blisko 3,76°C), najsłabszy – w Sudetach (do 3,12°C).

Sezon zimowy 2021/2022

Średnia obszarowa temperatura powietrza zimą 2021/2022 wyniosła 1,2°C i była o 1,6°C wyższa od średniej wieloletniej wartości temperatury dla tego sezonu (klimatologiczny okres normalny 1991-2020). Minioną zimę należy zaliczyć do sezonów bardzo ciepłych. Najcieplejszym regionem Polski był Pas Wybrzeży i Pobrzeży Południowobałtyckich (średnia obszarowa temperatura 2,2°C, wyższa od normy o 1,3 stopnia), najchłodniejszym zaś Karpaty (0,0°C, wyższa od normy o 1,2 stopnia).

Według klasyfikacji rangowej średniej temperatury sezonu, obejmującej okres od 1951 r., zima 2021/2022 plasuje się na 6. pozycji. Była to szósta najcieplejsza zima w XXI wieku (różnica między najcieplejszym sezonem 2019/2020 wyniosła 1,9°C). Najniższą średnią temperaturą obszarową charakteryzował się ten sezon w latach 1962/1963 (–7,5°C).

Przestrzenne zróżnicowanie temperatury powietrza zimą pokazuje, że wartości średniej temperatury powietrza malały z zachodu w kierunku wschodnim i północno-wschodnim. Najchłodniejszym obszarem Polski były pasma górskie, najcieplej było na zachodzie i w środkowej oraz zachodniej części Wybrzeża.

Wartości anomalii, tj. odchyleń od wartości wieloletnich średnich miesięcznych z okresu 1991-2020, zawierał się granicach od 0,5°C do 2,0°C.

Przestrzenny rozkład wartości kwantyla 95% temperatury pokazuje wyraźny gradient temperatury maksymalnej. Jej wartości malały od ciepłego w południowo-zachodniej Polsce ku północnemu-wschodowi. Przestrzenny rozkład kwantyla 5% temperatury minimalnej cechuje spadek wartości tego parametru z północno-zachodnich krańców Polski w kierunku wschodnim i północno-wschodnim. Oczywiście na obszarach górskich wartości tego elementu były jeszcze niższe.

Występujący od szeregu lat silny wzrostowy trend temperatury powietrza na obszarze Polski był w okresie zimy kontynuowany. Tylko od 1951 r. wzrost temperatury w sezonie zimowym szacowany jest na nieco powyżej 2,6°C.

Wartość współczynnika trendu jest zróżnicowana w poszczególnych regionach klimatycznych kraju. Najsilniejszy wzrost temperatury powietrza w sezonie zimowym występuje na Pojezierzach (blisko 2,84°C), najsłabszy – w Sudetach i Karpatach (do 2,34°C).

OPADY ATMOSFERYCZNE

Luty 2022

Obszarowo uśredniona suma opadu atmosferycznego w lutym w Polsce wyniosła 50,92 mm, co stanowiło 159% normy dla tego miesiąca określonej na podstawie pomiarów w latach 1991-2020. Według klasyfikacji Kaczorowskiej miniony luty należy zaliczyć do miesięcy skrajnie wilgotnych.

Według klasyfikacji rangowej średniej obszarowej sumy opadów, obejmującej okres od 1951 r., luty 2022 r. plasuje się na 6. pozycji. Najbardziej zasobny w opady był luty 2020 r. (ze średnią sumą 59,3 mm), najmniej – w 1976 r. (zaledwie 4,7 mm).

Sumy opadów w lutym 2022 r. wyniosły od nieco powyżej 20 mm do blisko 120 mm, a ich rozkład przestrzenny był silnie zróżnicowany. Najwyższe sumy miesięczne odnotowano w okolicach Koszalina i Lęborka oraz w szczytowych partiach Tatr. Opady w lutym zawierały się w przedziale 70-270% normy wieloletniej (1991-2020). Rozkład anomalii odzwierciedlał przestrzenny rozkład opadów.

Zmienność skumulowanej sumy opadów atmosferycznych (od 1 stycznia 2022 r.) na obszarze kraju pokazuje, że wysokość opadów w lutym systematycznie wzrastała. W drugiej połowie miesiąca skumulowana suma opadów zbliżyła się do wartości kwantyla 95%.

Sezon zimowy 2021/2022

Obszarowo uśredniona suma opadu atmosferycznego ZIMĄ 2021/2022 wyniosła w Polsce 120,6 mm, co stanowiło 113% normy dla tego sezonu określonej na podstawie pomiarów w latach 1991-2020. Według klasyfikacji Kaczorowskiej minioną zimę należy zaliczyć do sezonów wilgotnych. Tegoroczna zima pod względem wysokości opadów plasowała się na 20. pozycji, biorąc pod uwagę okres od 1951 roku. Najwilgotniejsza w Polsce była zima 1966/1967 (średnia obszarowa suma opadu 156,5 mm), a najmniej zasobna w opady w 1953/1954 (53,7 mm).

Opady zimą 2021/2022 charakteryzowały się przestrzennym zróżnicowaniem w zakresie od 90 mm do blisko 360 mm. Najwyższe sumy opadu odnotowano w okolicach Koszalina i Lęborka oraz w szczytowych partiach Tatr i Karkonoszy. Opady zimą 2021/2022 zawierały się w przedziale 60-150% normy wieloletniej (1991-2020). Rozkład anomalii ukazuje odizolowane obszary, w których opady były niższe od normy.

Występujący od szeregu lat lekki wzrostowy trend wysokości opadów na obszarze Polski był w okresie zimy 2021/2022 kontynuowany. Od 1951 r. wzrost wysokości opadów w sezonie zimowym szacowany jest na 8,5 proc.

Opracował prof. dr hab. M. Miętus
Na podstawie materiałów przygotowanych przez zespół:
mgr D. Biernacik, mgr A. Chodubska, dr M. Marosz