IMGW-PIB: Prognoza wartości maksymalnej temperatury powietrza w dniu 29 września 2023 roku na tle warunków wieloletnich (1991-2020)

Z analizy danych pomiarowych ze stacji synoptycznych wynika, że tegoroczny wrzesień można, jak na razie, uznać za miesiąc ekstremalnie ciepły termicznie, ze średnią obszarową anomalią względem warunków wieloletnich (1991-2020) wynoszącą aż +3,9°C (stan na 27 IX 2023). W całym kraju rejestrowane są dodatnie anomalie. Na większości obszaru przekraczają one +3,0°C, a na północnym wschodzie i w centralnej Polsce kształtują się powyżej +4,0°C. Najwyższą wartość anomalii notuje się w Kaliszu (+4,4°C), natomiast najniższą w Helu (+2,8°C). Tak wysoka anomalia wskazuje, że tegoroczny wrzesień będzie najcieplejszym od 1951 roku.

W ramach prac testowych, zmierzających do uruchomienia w IMGW-PIB służby klimatologicznej, mającej na celu dostarczanie społeczeństwu informacji o zagrożeniach klimatycznych, podjęto próbę odniesienia prognozowanych na 29 września warunków termicznych (temperatura maksymalna) na wybranych stacjach synoptycznych do charakterystyk (wartość średnia, kwantyle 5% i 95%) z wielolecia 1991-2020. Tego rodzaju analiza pozwala w łatwy sposób określić stopień wyjątkowości prognozowanych warunków, w tym również, tego jakie jest prawdopodobieństwo ich wystąpienia. 

Jeśli spojrzeć na przeciętne (1991-2020) warunki termiczne występujące pod koniec trzeciej dekady września, to w tym okresie (z wyłączeniem stacji górskich i podgórskich: Kasprowy Wierch, Śnieżka, Zakopane) powinniśmy spodziewać się temperatury maksymalnej od 15,0°C (Suwałki) do 18,1°C (Opole). Tymczasem prognozy (z dnia 28.09.2023) na 29 września wskazują, że wartości temperatury maksymalnej (TMAX) w całym kraju będą znacznie wyższe niż przeciętnie. Na 13 stacjach spodziewać się można temperatury maksymalnej przekraczającej 25°C. Najwyższa wartość TMAX (27°C) wystąpi w Opolu i Legnicy. Na 42 stacjach synoptycznych wartości dodatniej anomalii TMAX przekroczą +5°C, a w Białymstoku i Suwałkach anomalia przekroczy +10,0°C. Prognozy synoptyczne wskazują również, że na 45 stacjach (92%) wartości TMAX przekroczą wartości kwantyla 95% TMAX z wielolecia, przy czym należy zaznaczyć, że maksymalne przekroczenie oczekiwane jest w Białymstoku (o 5,9°C). Z pewnym uproszczeniem można stwierdzić, że tak wysokie wartości TMAX notowane są na tych stacjach przeciętnie raz na 20 lat (prawdopodobieństwo przekroczenia wynoszące 5%).

   ¹ Dla wyjaśnienia, wartości kwantyla 95% są przekraczane jedynie w 5% procentach przypadków. W przypadku kwantyla 5% jedynie w 5% przypadków ma wartości niższe.

Opracowano w Zakładzie Meteorologii i Klimatologii, Centrum Badań i Rozwoju IMGW-PIB.