IMGW-PIB: Światowy Dzień Kosmosu – jesteśmy częścią czegoś większego

Wszechświat pozostaje tajemniczą zagadką. Jednak każdego roku kosmiczne sondy i teleskopy sięgają coraz dalej i docierają do kolejnych nieznanych nam dotąd galaktyk. Dzięki śmiałym wizjom naukowców i inżynierów oraz odwadze ludzi zasiadających za kokpitami kosmicznych wahadłowców, zaczynamy rozumieć i postrzegać wszechświat w całkiem inny sposób. Na nowo rozgorzał w nas ogień odkrywców.

Jednak choć odkrywamy kolejne gwiazdy Słońca, egzoplanety podobne do Ziemi, tajemnicze kwazary i spektakularne supernowe, to nadal nie odnaleźliśmy tak cudownego i wyjątkowego miejsca, jakim jest nasz Dom.

Dziś świętujemy Światowy Dzień Kosmosu. Przy tej okazji warto, abyśmy sobie uświadomili, że jesteśmy tylko małym fragmentem czegoś niewyobrażalnie dużego. Kosmos to nie tyko zimna pustka, w której krążą samotnie pozbawione życia obiekty. To przestrzeń pełna ważnych i kluczowych dla funkcjonowania Ziemi procesów i zjawisk, do których należy m.in. pogoda kosmiczna 

nad którą już teraz pracują eksperci IMGW-PIB. „Termin pogoda kosmiczna odnosi się do zjawisk zachodzących poza atmosferą ziemską, które wpływają na nasze technologie i środowisko kosmiczne bliskie naszej błękitnej planety,” opowiada prof. Mariusz Figurski, Dyrektor Centrum Modelowania Meteorologicznego IMGW-PIB. „Głównym źródłem pogody kosmicznej jest zmienna aktywność naszej najbliższej gwiazdy - Słońca, która przejawia się w zmianach jego pola magnetycznego w cyklu 11-letnim. Efektem zmian są między innymi rozbłyski słoneczne, koronalne wyrzuty masy, plamy słoneczne i burze geomagnetyczne. Efektem ich oddziaływania na magnetosferę ziemską są pląsające po sferze niebieskiej piękne zorze polarne, które można obserwować w obszarach podbiegunowych. Z jednej strony piękne zjawisko, ale z drugiej śmiertelne zagrożenie dla ziemskich systemów energetycznych, komunikacji radiowej i nawigacji. Docierające strumienie wiatru słonecznego próbują „zdmuchnąć” warstwę ochronną, którą jest pole magnetyczne Ziemi. Nawet krótkotrwały zanik pola magnetycznego Ziemi, praktycznie cofnąłby naszą cywilizację do epoki kamienia łupanego. Cała elektronika i systemy energetycznie na Ziemi mogą przestać działać, system GPS stanie się bezużyteczny. Na nasze szczęście w krótkiej historii naszej cywilizacji nie doszło jeszcze do takiego wypadku, ale w przyszłości wykluczyć tego nie można. Czy można się przed tym bronić? Zadanie jest trudne i niema jednoznacznej na nie odpowiedzi. Jednak z pewnością możemy monitorować zjawiska, których skutkiem jest pogoda kosmiczna. W meteorologii monitorujemy i prognozujemy kilka parametrów środowiskowych zmieniających się w czasie i przestrzeni, należą do nich temperatura, ciśnienie, prędkość i kierunek wiatru oraz opady. Średnie miesięczne, roczne pomagają nam ocenić trendy klimatyczne. W pogodzie kosmicznej istnieją również wskaźniki, które pomagają nam oceniać i monitorować stan środowiska kosmicznego. Obejmują one liczbę plam słonecznych, wskaźniki geomagnetyczne, parametry wiatru słonecznego (gęstość i prędkość), strumień promieniowania rentgenowskiego i wiele innych. W miarę postępu naszej wiedzy na temat pogody kosmicznej niewątpliwie pojawią się nowe wskaźniki, a stare wskaźniki zostaną skonsolidowane. Jednak bezwzględnie musimy je obserwować, analizować i poprzez ich prognozowanie ostrzegać społeczeństwo i zbliżających się burzach, podobnie jak to robimy obecnie wydając alerty burzowe. Zgodnie z zasadą sięgamy coraz wyżej i patrzymy coraz dalej w naszym Instytucie trwają prace zmierzające do uruchomienia systemu monitorowania pogody kosmicznej. Przypuszczam, że już w przyszłym roku, podobnie jak inne służby meteorologiczne, będziemy informowali społeczeństwo naszego kraju o iście kosmicznych burzach występujących w jonosferze i magnetosferze”, dodaje Prof. Figurski.

Sięgajmy wyżej. Bądźmy ciekawi. Pamiętajmy, że wszędzie dobrze, ale w domu najlepiej. Dbajmy o niego, bo innego nie mamy.

Oglądajcie - warto:
Wielki Wybuch https://www.youtube.com/watch?v=nVsHjnY-o9s
Układ Słoneczny https://www.youtube.com/watch?v=libKVRa01L8
Ziemia https://www.youtube.com/watch?v=HCDVN7DCzYE
Podróż na kraniec kosmosu https://www.youtube.com/watch?v=pj9cNnT7PJs