IMGW-PIB z partnerami tworzy infrastrukturę do analizy aerozoli i gazów śladowych w atmosferze. Ruszył projekt ACTRIS-PL.

Procesy zachodzące w atmosferze odgrywają kluczową rolę w kształtowaniu zagrożeń społecznych i środowiskowych, takich jak jakość powietrza, zdrowie, zmiana klimatu czy produktywność ekosystemów. Europejska infrastruktura badawcza aerozoli, chmur i gazów śladowych powstała w celu dostarczania wysokiej jakości danych o tzw. krótkożyciowych składnikach atmosfery, pochodzących zarówno ze źródeł naturalnych, jak i antropogenicznych. Zapewnia ona dostęp do informacji służących lepszemu zrozumieniu procesów atmosferycznych oraz interakcji biogeochemicznych między samą atmosferą a ekosystemami. Włączenie się Polski w ogólnoeuropejskie struktury ACTRIS otwiera nowe możliwości monitorowania jakości powietrza w naszym kraju, poprawy standardów i realizacji zapisów Europejskiego Zielonego Ładu.

W ramach projektu ACTRIS-PL planowana jest rozbudowa infrastruktury badawczej i centrów we Wrocławiu, Rzecinie, Raciborzu, Sosnowcu i Zabrzu. Powstaną nowe stanowiska lidarowe (stacjonarne i mobilne), zostaną zakupione wysokiej jakości urządzenia badawcze: windprofiler, spektrometry cząstek, aparatura do pomiarów współczynników rozpraszania i absorpcji światła na aerozolu (aethalometr oraz nephelometr polarny), fotometry słoneczne, pyłomierze, ceilometry.

Inwestycje pozwolą na uruchomienie specjalistycznych badań w zakresie:
• analizy zmienności stężenia pyłu zawieszonego w profilu pionowym;
• analizy transportu aerozoli pustynnych, wulkanicznych oraz emitowanych w wyniku pożarów;
• wpływu aerozolu na klimat;
• modelowania dyspersji zanieczyszczeń;
• wykorzystania metod mobilnych w badaniach środowiskowych;
• aplikacji wyników pomiarów i modelowania do koncepcji Smart Cities;
• wdrożenia modeli atmosferycznych i dyspersji zanieczyszczeń do systemów zarządzania środowiskowego;
• oceny potencjału energetycznego słońca i wiatru.

Poza aspektami naukowymi infrastruktura ACTRIS-PL wzmocni polski potencjału B+R w obszarach:
• zdrowie i dobrostan społeczeństwa oraz zagrożenia środowiskowe;
• zmiana klimatu;
• elektromobilność i transport;
• bezpieczna i czysta energia;
• świadomość społeczna.

Infrastruktura badawcza ACTRIS-PL została wpisana na Polską Mapę Infrastruktury Badawczej w 2020 r, a tworzą ją jednostki naukowe zajmujące się badaniami atmosfery: Instytut Geofizyki PAN, Uniwersytet Warszawski, Uniwersytet Wrocławski, Instytut Podstaw Inżynierii Środowiska PAN, Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej – Państwowy Instytut Badawczy, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Uniwersytet Śląski, a od 2021 r. również Politechnika Warszawska.

Dofinansowanie projektu z UE: 11 616 598,24 PLN
Całkowity budżet projektu: 17 103 485,27 PLN
Termin realizacji projektu: 01.04.2021 – 30.09.2023

Projekt ACTRIS – Infrastruktura do badania aerozoli, chmur oraz gazów śladowych finansowany jest ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój 2014-2020 (POIR), oś IV zwiększenie potencjału naukowo-badawczego, działanie 4.2 Rozwój nowoczesnej infrastruktury badawczej sektora nauki, Inteligentny Rozwój.