IMGW-PIB zacieśnia współpracę z GOPR i słowackim HZS dla poprawy bezpieczeństwa w górach
11 stycznia 2023 roku Dyrekcja IMGW-PIB podpisała nowe porozumienie współpracy z Górskim Ochotniczym Pogotowiem Ratunkowym, w ramach którego Służba Śniegowo-Lawinowa GOPR będzie dysponować ogólną prognozą synoptyczną dla regionów górskich oraz danymi pomiarowymi z wybranych stacji Instytutu. Ponadto umowa zakłada zacieśnienie prac obu instytucji przy określaniu stopni zagrożenia lawinowego, organizowaniu szkoleń, warsztatów i seminariów oraz realizowaniu wspólnych projektów badawczych i edukacyjnych.
Służba Śniegowo-Lawinowa (SŚL GOPR), funkcjonująca w strukturach pogotowia górskiego, rozpoczęła swoją działalność na początku lat 80. z inicjatywy Wojciecha Bartkowskiego[i], ówczesnego szefa szkolenia całego GOPR. Początkowo działania tej służby skupiały się na obszarze Tatr, a później sukcesywnie rozszerzano je na pozostałe obszary w Polsce zagrożone występowaniem lawin śnieżnych – Karkonosze (masywie, w którym miała miejsce najtragiczniejsza lawina w historii polskiej turystyki, 20 marca 1968 zginęło w Białym Jarze 19 osób), Masyw Babiej Góry, Bieszczady, Pieniny czy Masyw Śnieżnika. Wojciech Bartkowski przy organizacji pracy służby zawsze kładł bardzo duży nacisk na integrację środowisk i interdyscyplinarną współpracę z instytucjami i specjalistami działającymi na terenach górskich. Szeroko też propagował i kontynuował idee rozwojowe, m.in. te zainicjowane po wojnie przez prof. Władysława Milatę – organizatora Krakowskiego Biura Pogody IMGW (wówczas Państwowego Instytutu Meteorologicznego), Karpackiej Sieci Meteorologicznej, Stacji Badawczej na Hali Gąsienicowej oraz Karpackiej Komisji Śniegowej i Lawinowej.
Działania SŚL GOPR niezmiennie obejmują rozwijanie technik ratownictwa lawinowego i profilaktyki, opracowywanie prognoz lawinowych oraz ogłaszanie stopnia zagrożenia lawinowego (obecnie na terenie Tatr stopień zagrożenia lawinowego opracowuje i ogłasza TOPR). IMGW od samego początku aktywnie wspierał te aktywności, dostarczając specjalistyczne dane meteorologiczne i śniegowe oraz przygotowując opracowania eksperckie.
Podpisane porozumienie na nowo definiuje i rozszerza zakres współpracy pomiędzy IMGW-PIB i GOPR, m.in. przywracając operacyjną współpracę w opracowywaniu prognoz lawinowych oraz udostępniając GOPR nowe specjalistyczne produkty meteorologiczne i prognostyczne, tworzone i rozwijane przez ekspertów Instytutu.
W ostatnich dniach 2022 roku Dyrekcja IMGW-PIB podpisała także dodatkową umowę ze słowacką Horską Zahranną Slużbą (HZS SK), w zakresie wspólnych działań w obszarze prognozowania zagrożenia lawinowego i ostrzegania przed tymi zjawiskami. Porozumienie rozszerza współpracę transgraniczną obu instytucji w kontekście modernizacji ratowniczego systemu łączności HZS SK. Dzięki nowej umowie na WOM Kasprowy Wierch zostaną zamontowane specjalistyczne anteny radiowe, które istotnie zwiększą jakość komunikacji zespołów ratowniczych działających w obszarach transgranicznych na obszarze Tatr. Dla niektórych rejonów gór, np. Słowackiej Doliny Cichej widzianej z rejonu Kasprowego Wierchu, modernizacja umożliwi uruchomienie łączności radiowej, która w tym miejscu nie była wcześniej dostępna ze względu na specyficzną topografię terenu. Warto wspomnieć, że w tym ostatnim rejonie uczestnikami wypadków są przede wszystkim polscy turyści, uprawiający różne aktywności górskie w popularnym transgranicznym rejonie Kasprowego Wierchu w Tatrach. 13 lutego 2021 roku w wyniku wypadku lawinowego zginęła tam m.in. dwójka młodych skialpinistów z Polski. Współpraca IMGW-PIB i HZS SK ma w kompleksowy sposób pomagać zapobiegać tego typu zdarzeniom oraz zwiększyć jakość i skuteczność przeprowadzanych tam akcji ratowniczych.
Współpracę z GOPR i słowacką HZS ze strony IMGW-PIB koordynuje i rozwija Stacja Badań Śniegu i Lawin na Hali Gąsienicowej pod kierunkiem dr. Pawła Chrustka – kierownika stacji i eksperta w dziedzinie badań śniegu i lawin.
[i] Więcej o wybitnej postaci Wojciecha Bartkowskiego w artykule: https://zakopane.wyborcza.pl/zakopane/7,179294,29362812,zmarl-wojciech-bartkowski-byl-naczelnik-gopr-i-ostatni-gospodarz.html.
