Od latawców, po automaty. Historia polskiej aerologii

Prowadzenie pomiarów meteorologicznych w górnych warstwach atmosfery jest jednym z najważniejszych zadań wszystkich służb pogodowych na świecie. Zebrane w ten sposób dane są bezcennym wkładem do matematycznych modeli prognostycznych i pozwalają właściwie przewidywać niebezpieczne zjawiska atmosferyczne. Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej od blisko 100 lat skutecznie podąża w tej dziedzinie za światowymi trendami i dostarcza wiarygodnych informacji, z których korzystają m.in. służby lotnicze.

Historia pomiarów aerologicznych w Polsce sięga początku lat 20. XX wieku. Wojskowa i cywilna służba meteorologiczna zaczęły wówczas ściśle współpracować w ramach utworzonego w Państwowym Instytucie Meteorologicznym (PIM) Wydziału Aerologiczno-Wojskowego. Pierwszą sieć aerologiczną stanowiły wojskowe posterunki aerologiczne (jeden z nich w Jabłonnie), na których przeprowadzano próby pomiarów za pomocą meteografów unoszonych przez balony na uwięzi. Urządzenia zaopatrzone były w deformacyjne czujniki ciśnienia, temperatury i wilgotności oraz bęben zegarowy z układem rejestracji parametrów. Zebrane dane aerologiczne trafiały do pracowników Wydziału Aerologiczno-Wojskowego PIM, którzy przeprowadzali ich analizę i przygotowywali opracowania statystyczne.

W 1926 roku podjęto decyzję o budowie pierwszego obserwatorium aerologicznego wraz ze stacją latawcową. Dyrekcja PIM zwróciła się do Ministerstwa Rolnictwa z oficjalnym wnioskiem, wskazując Legionowo jako miejsce przyszłej stacji. Lokalizacja nie była przypadkowa. W tym czasie funkcjonowały tam Kompania Balonów Zaporowych, Centralne Zakłady Balonowe i Wytwórnia Wodoru, a Departament IV Żeglugi Powietrznej Ministerstwa Spraw Wojskowych planował zainstalowanie radiostacji odbiorczo-nadawczej do celów lotniczo-meteorologicznych. Przeprowadzanie pomiarów aerologicznych za pomocą balonów na uwięzi i latawców było możliwe tylko w Legionowie, gdyż w związku z obecnością wojska przeloty samolotów nad tą miejscowością były wstrzymane. Dodatkowym argumentem był fakt, że Zarząd Dóbr hr. Maurycego Potockiego prowadził parcelację posiadłości ziemskich i pojawiła się możliwość nabycia terenu pod inwestycję po atrakcyjnej cenie. W 1928 roku rozpoczęto budowę Obserwatorium Aerologicznego, które oddano do użytku trzy lata później.

Więcej: https://obserwator.imgw.pl/od-latawcow-po-automaty-historia-polskiej-aerologii/