Prognoza wartości maksymalnej temperatury powietrza w dniu 10 marca 2023 roku na tle warunków wieloletnich (1991-2020)
Z analizy danych pomiarowych ze stacji synoptycznych wynika, że tegoroczny marzec można, jak na razie (do 8.03), uznać za miesiąc bardzo chłodny termicznie, ze średnią obszarową anomalią względem warunków wieloletnich (1991-2020) wynoszącą –1,2°C. Na podkreślenie zasługuje fakt, że niemalże w całym kraju anomalie były ujemne (wyjątkiem jest północno-wschodni kraniec Polski), a najniższe, przekraczające –2,0°C, wystąpiły w zachodniej części Polski (z wartością najniższą w Słubicach: –2,5°C).
W ramach prac testowych, zmierzających do uruchomienia w IMGW-PIB służby klimatologicznej, mającej na celu dostarczanie społeczeństwu informacji o zagrożeniach klimatycznych, podjęto próbę odniesienia prognozowanych na 10 marca warunków termicznych (temperatura maksymalna) na wybranych stacjach synoptycznych do charakterystyk (wartość średnia, kwantyle 5% i 95%) z wielolecia 1991-2020. Tego rodzaju analiza pozwala w łatwy sposób określić stopień wyjątkowości prognozowanych warunków, w tym również, tego jakie jest prawdopodobieństwo ich wystąpienia. (Dla wyjaśnienia, wartości kwantyla 95% są przekraczane jedynie w 5% procentach przypadków. W przypadku kwantyla 5% jedynie w 5% przypadków ma wartości niższe).
Jeśli spojrzeć na przeciętnie (1991-2020) warunki termiczne w pod koniec pierwszej dekady marca, to w tym okresie (z wyłączeniem stacji górskich i podgórskich: Kasprowy Wierch, Śnieżka, Zakopane) powinniśmy spodziewać się temperatury maksymalnej od 4,1°C (Suwałki) do 8,8°C (Wrocław). Tymczasem prognozy na 10 marca wskazują, że w południowej Polsce wartości temperatury maksymalnej (TMAX) będą znacznie wyższe niż przeciętnie. Będzie to miało związek z napływem ciepłego powietrza z południa i południowego wschodu. Co ciekawe zarysuje się znaczny kontrast termiczny między południową a północną częścią kraju z różnicą przekraczającą 15°C. Na 16 stacjach spodziewać się można temperatury maksymalnej przekraczającej 10°C. Najwyższa wartość TMAX (15°C) wystąpi w Krakowie, a wartości niewiele niższe (14°C) spodziewane są w Raciborzu i Tarnowie. Na 8 stacjach wartości dodatniej anomalii TMAX przekroczą 5°C. Najwyższa anomalia jest spodziewana w Krakowie (+7,2°C). W Krakowie, Zakopanem i Sandomierzu wartości TMAX przekroczą (Kraków) lub zbliżą się do kwantyla 95% TMAX z wielolecia. Z pewnym uproszczeniem można stwierdzić, że tak wysokie wartości TMAX notowane są na tych stacjach przeciętnie raz na 20 lat (prawdopodobieństwo przekroczenia wynoszące 5%).
Porównanie prognozowanych wartości TMAX z modelu ALARO (prognoza z 9.03.2023) z charakterystykami wieloletnimi pozwala stwierdzić, że spodziewany kształt pola maksymalnej temperatury powietrza dzieli kraj niemalże idealnie na część południową (dodatnie anomalie przekraczające lokalnie 8°C) i północną (anomalie ujemne z wartościami nawet poniżej –8°C na pojezierzach). Analiza prognozy TMAX w odniesieniu do wartości 95% kwantyla z wielolecia wskazuje, że jedynie lokalnie w południowej części kraju możemy spodziewać się wartości TMAX występującej rzadziej niż raz na dwadzieścia lat.
Opracowano w Zakładzie Meteorologii, Klimatologii i Ochrony Atmosfery, Centrum Badań i Rozwoju IMGW-PIB.
