Prognoza wartości maksymalnej temperatury powietrza w dniu 14 października 2023 roku na tle warunków wieloletnich (1991-2020)

Z analizy danych pomiarowych ze stacji synoptycznych wynika, że tegoroczny październik można, jak na razie, uznać za miesiąc anomalnie ciepły termicznie, ze średnią obszarową anomalią względem warunków wieloletnich (1991-2020) wynoszącą +2,2°C (stan na 12 X 2023). W całym kraju rejestrowane są dodatnie anomalie. Najniższe występują na południowym wschodzie  (z wartością +1,0°C w Krośnie), najwyższe – na zachodzie i północnym-zachodzie, gdzie przekraczają +3,0°C, osiągając najwyższą wartość w Legnicy (+3,7°C).

W ramach prac testowych, zmierzających do uruchomienia w IMGW-PIB służby klimatologicznej, mającej na celu dostarczanie społeczeństwu informacji o zagrożeniach klimatycznych, podjęto próbę odniesienia prognozowanych na 14 października warunków termicznych (temperatura maksymalna) na wybranych stacjach synoptycznych do charakterystyk (wartość średnia, kwantyle 5% i 95%) z wielolecia 1991-2020. Tego rodzaju analiza pozwala w łatwy sposób określić stopień wyjątkowości prognozowanych warunków, w tym również, tego jakie jest prawdopodobieństwo ich wystąpienia. (Dla wyjaśnienia, wartości kwantyla 95% są przekraczane jedynie w 5% procentach przypadków. W przypadku kwantyla 5% jedynie w 5% przypadków ma wartości niższe.).

Jeśli spojrzeć na przeciętne (1991-2020) warunki termiczne w połowie drugiej dekady października, to w tym okresie (z wyłączeniem stacji górskich i podgórskich: Kasprowy Wierch, Śnieżka, Zakopane) powinniśmy spodziewać się temperatury maksymalnej od 11,4°C (Suwałki) do 15,0°C (Wrocław). Tymczasem prognozy (z dnia 13.10.2023) na 14 października wskazują, że wartości temperatury maksymalnej (TMAX) w całym kraju będą wyższe niż przeciętnie. Na 23 stacjach spodziewać się można temperatury maksymalnej przekraczającej 20°C. Najwyższa wartość TMAX (25°C) wystąpi w Kozienicach i Siedlcach. Na 63% (31) stacji wartości dodatniej anomalii TMAX przekroczą 6°C, a w Siedlcach anomalia wyniesie aż 11,8°C.
Prognozy synoptyczne wskazują, że na 12 stacjach wartości TMAX przekroczą wartości kwantyla 95% TMAX z wielolecia, przy czym należy zaznaczyć, że maksymalne przekroczenie oczekiwane jest w Siedlcach (+2,2°C). Z pewnym uproszczeniem można stwierdzić, że tak wysokie wartości TMAX notowane są na tych stacjach przeciętnie raz na 20 lat (prawdopodobieństwo przekroczenia wynoszące 5%).

Porównanie prognozowanych wartości TMAX z modelu ALARO (prognoza z 13.10.2023) z charakterystykami wieloletnimi pozwala stwierdzić, że na terenie całego kraju będziemy mieli do czynienia ze znacznym przekroczeniem wartości oczekiwanych. W południowo-wschodniej części kraju spodziewamy się dodatnich anomalii przekraczających +10°C. Analiza prognozy TMAX w odniesieniu do wartości 95% kwantyla z wielolecia, wskazuje, że na znacznym obszarze Polski (z wyłączeniem części zachodniej i południowej) możemy spodziewać się wartości TMAX występującej rzadziej niż raz na dwadzieścia lat.

Prognoza wartości TMAX (2023-10-14) na tle warunków wieloletnich (1991-2020). Kolejność stacji według różnicy TMAX prognoza – TMAX z wielolecia.

Anomalia prognozy TMAX (2023-10-14) względem notowanych charakterystyk wieloletnich (1991-2020): ALARO-AVETMAX – ALARO-wartość średnia TMAX (po lewej), ALARO-Q95TMAX – ALARO-kwantyl 95% TMAX (po prawej).

Opracowano w Zakładzie Meteorologii, Klimatologii, Centrum Badań i Rozwoju IMGW-PIB.