Prognoza wartości minimalnej temperatury powietrza w dniu 6 kwietnia 2023 roku na tle warunków wieloletnich (1991-2020)
Z analizy danych pomiarowych ze stacji synoptycznych wynika, że tegoroczny kwiecień można jak na razie uznać za miesiąc ekstremalnie chłodny termicznie, ze średnią obszarową anomalią względem warunków wieloletnich (1991-2020) wynoszącą -3,4°C (stan na 4.04.2023). Na podkreślenie zasługuje fakt, że w całym kraju wartości anomalii spadają wyraźnie poniżej zera. Wartości najniższe notowane są w środkowej i zachodniej Polsce (poniżej -4,0°C). Najwyższa wartość anomalii wynosi zaledwie -2,1°C i notowane była w północnej Polsce (Hel). Wartość najniższą anomalii (-5,8°C) zanotowano na Śnieżce.
W ramach prac testowych, zmierzających do uruchomienia w IMGW-PIB służby klimatologicznej, mającej na celu dostarczanie społeczeństwu informacji o zagrożeniach klimatycznych, podjęto próbę odniesienia prognozowanych na 6 kwietnia warunków termicznych (temperatura minimalna) na wybranych stacjach synoptycznych do charakterystyk (wartość średnia, kwantyle 5% i 95%) z wielolecia 1991-2020. Tego rodzaju analiza pozwala w łatwy sposób określić stopień wyjątkowości prognozowanych warunków, w tym również tego, jakie jest prawdopodobieństwo ich wystąpienia. (Dla wyjaśnienia, wartości kwantyla 95% są przekraczane jedynie w 5% procentach przypadków. W przypadku kwantyla 5% jedynie w 5% przypadków ma wartości niższe).
Jeśli spojrzeć na przeciętne (1991-2020) warunki termiczne na początku kwietnia (6.04), to w tym okresie (z wyłączeniem stacji górskich i podgórskich: Kasprowy Wierch, Śnieżka, Zakopane) powinniśmy spodziewać się temperatury minimalnej od 0,1°C (Suwałki) do 3,7°C (Świnoujście). Tymczasem prognozy na 6 kwietnia wskazują, że wartości temperatury minimalnej (TMIN) będą znacznie niższe niż przeciętnie. Na 47 stacjach spodziewać się można temperatury minimalnej poniżej 0°C. Najniższa wartość TMIN (-8°C) wystąpi w Jeleniej Górze (z wyłączeniem Kasprowego Wierchu, gdzie będzie -12°C). Niewiele wyższa TMIN spodziewana jest w Kłodzku (-7°C). Na 28 stacjach (57%) wartości anomalii TMIN spadną poniżej -5°C. Najwyższa ujemna anomalia jest spodziewana w Kłodzku (-8,5°C) oraz w Jeleniej Górze (-8,2°C). Na 24 stacjach (49%) wartości TMIN nie przekroczą wartości kwantyla 5% TMIN z wielolecia. Z pewnym uproszczeniem można stwierdzić, że tak niskie wartości TMIN notowane są na tych stacjach przeciętnie raz na 20 lat (prawdopodobieństwo przekroczenia wynoszące 95%).
Porównanie prognozowanych wartości TMIN z modelu ALARO (prognoza z 4.04.2023) z charakterystykami wieloletnimi pozwala stwierdzić, że na terenie całego kraju będziemy mieli do czynienia wartościami znacznie niższymi od wartości oczekiwanych. Na przeważającej części kraju spodziewamy się ujemnych anomalii przekraczających 6°C i jedynie na zachodzie i wschodzie kraju wartości ujemnych anomalii będą nieco niższe, jednak i tam prognozowana TMIN będzie znacznie niższa niż wartości wieloletnie. Należy podkreślić, że na wyżynach wartości anomalii spadną poniżej -8°C natomiast w obszarach górskich lokalnie poniżej -10°C. Analiza prognozy TMIN w odniesieniu do wartości 5% kwantyla TMIN z wielolecia, wskazuje, że na większości obszaru kraju (z wyłączeniem krańców zachodnich oraz jego wschodniej części kraju) możemy spodziewać się wartości TMIN występującej rzadziej niż raz na dwadzieścia lat.
Opracowano w Zakładzie Meteorologii, Klimatologii i Ochrony Atmosfery, Centrum Badań i Rozwoju IMGW-PIB.
