Prognoza wartości minimalnej temperatury powietrza w dniu 9 stycznia 2024 roku na tle warunków wieloletnich (1991-2020)

Z analizy danych pomiarowych ze stacji synoptycznych wynika, że tegoroczny styczeń można jak na razie uznać za miesiąc ciepły termicznie, ze średnią obszarową anomalią temperatury powietrza względem warunków wieloletnich (1991-2020) wynoszącą +2,1°C (stan na 7 I 2024). Na podkreślenie zasługuje istnienie znacznej zmienności przestrzennej wartości anomalii z zakresem przekraczającym w skali kraju 9°C. Północna, a szczególnie północno-wschodnia Polska, charakteryzują się ujemnymi anomaliami – najwyższa wartość ujemnej anomalii została zanotowana w Suwałkach i wyniosła –3,3°C. Centralna i południowa cześć kraju charakteryzują się dodatnimi anomaliami (na większości kraju przekraczającymi +2,0°C) z najwyższymi wartościami przekraczającymi +5,0°C na południowym wschodzie. Wartość najwyższa (+6,1°C) zanotowana została w Lesku.

W ramach prac testowych, zmierzających do uruchomienia w IMGW-PIB służby klimatologicznej, mającej na celu dostarczanie społeczeństwu informacji o zagrożeniach klimatycznych, podjęto próbę odniesienia prognozowanych na 9 stycznia warunków termicznych (temperatura minimalna) na wybranych stacjach synoptycznych do charakterystyk (wartość średnia, kwantyle 5% i 95%) z wielolecia 1991-2020. Tego rodzaju analiza pozwala w łatwy sposób określić stopień wyjątkowości prognozowanych warunków, w tym również, tego jakie jest prawdopodobieństwo ich wystąpienia. (Dla wyjaśnienia, wartości kwantyla 95% są przekraczane jedynie w 5% procentach przypadków. W przypadku kwantyla 5% jedynie w 5% przypadków ma wartości niższe.)

Jeśli spojrzeć na przeciętne (1991-2020) warunki termiczne na początku stycznia (9.01), to w tym okresie (z wyłączeniem stacji górskich i podgórskich: Kasprowy Wierch, Śnieżka, Zakopane) powinniśmy spodziewać się temperatury minimalnej od –4,4°C (Kielce) do –0,3°C (Świnoujście). Tymczasem prognozy (z dnia 8.01.2024) na 9 stycznia wskazują, że wartości temperatury minimalnej (TMIN) będą znacznie niższe niż przeciętnie. Na 6 stacjach spodziewać się można temperatury minimalnej niższej lub równej –20°C. Najniższa wartość TMIN (–23°C) wystąpi w Zakopanem, niewiele wyższa spodziewana jest w Mikołajkach (–21°C). Na 38 stacjach (88%) wartości anomalii TMIN spadną poniżej –10°C. Najwyższa ujemna anomalia jest spodziewana w Mikołajkach (–18,1°C). Na 31 stacjach (72%) wartości TMIN nie przekroczą wartości kwantyla 5% TMIN z wielolecia. Z pewnym uproszczeniem można stwierdzić, że tak niskie wartości TMIN notowane są na tych stacjach przeciętnie raz na 20 lat (prawdopodobieństwo przekroczenia wynoszące 95%).

Prognoza wartości TMIN (2024-01-09) na tle warunków wieloletnich (1991-2020). Kolejność stacji według różnicy TMIN prognoza – TMIN z wielolecia.

Opracowano w Zakładzie Meteorologii, Klimatologii i Ochrony Atmosfery, Centrum Badań i Rozwoju IMGW-PIB.