Święto hydrologii i meteorologii w IMGW-PIB

21 marca odbyły się w siedzibie Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej uroczyste obchody związane z Światowym Dniem Wody i Światowym Dniem Meteorologii. Z tej okazji Dyrektor IMGW-PIB wręczył Złote i Srebrne Odznaki za Zasługi oraz wyróżnienia specjalne za osiągnięcia w nauce oraz długoletni staż pracy. Ogłoszono również wyniki konkursu na Synoptyka Roku 2023. Przemówienia okolicznościowe na temat roli narodowych służb hydrologiczno-meteorologicznych w ochronie społeczeństwa przed zagrożeniami oraz gospodarce wodnej wygłosili dr. Michał Marosz oraz prof. dr hab. Kazimierz Banasik. Wśród zaproszonych gości byli: Przemysław Koperski – Podsekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury, Maciej Thorz – Zastępca Dyrektora Departamentu Gospodarki Wodnej i Żeglugi Śródlądowej w Ministerstwie Infrastruktury, Mateusz Balcerowicz – Wiceprezes Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie, Rafał Kępka – Wiceprezes Głównego Urzędu Miar oraz Przemysław Ligenza – Dyrektor IMGW-PIB w latach 2019-2022.

Otwierając spotkanie, Prof. Robert Czerniawski, Dyrektor IMGW-PIB, przypomniał, że chociaż Światowy Dzień Meteorologii i Światowy Dzień Wody zdarzają się tylko raz w roku, to praca ludzi odpowiedzialnych za osłonę mieszkańców i gospodarki kraju przed zagrożeniami pogodowymi trwa bez przerwy. Życzył całej społeczności Instytutu, aby w tym wyjątkowym dniu poczuli się również wyjątkowo i podziękował im za trud misji realizowanej dla obecnych i przyszłych pokoleń.

W kolejnej części uroczystości Dyrektor IMGW-PIB wręczył odznaki i wyróżnienia. Laureatami 14. edycji Konkursu Synoptyk Roku zostali:
- Mariusz Pilipczuk – brązowa statuetka;
- Witold Wiążewski – srebrna statuetka;
- Rafał Płażewski i Janusz Zieliński – złota statuetka.

Istotnym elementem obchodów były okolicznościowe przemówienia na temat roli narodowych służb hydrologiczno-meteorologicznych w ochronie społeczeństwa przed zagrożeniami oraz gospodarce wodnej.

W swoim wystąpieniu dr Michał Marosz zaznaczył, że „krajowe służby, będące członkami WMO, odgrywają kluczową rolę jeśli chodzi o walkę ze zmianami klimatu. Gromadzą i przetwarzają dane poddając je następnie analizie. Jest to niezbędne, bo przecież jeżeli czegoś nie zmierzymy, to nie możemy tym zarządzać. Narodowe Służby Meteorologiczno-Hydrologiczne zapewniają niezbędne narzędzia i wiedzę, które pozwalają z jednej strony łagodzić zmianę klimatu, a z drugiej właściwie adaptować się do nowych warunków klimatycznych. Dzięki pracy takich instytucji jak IMGW-PIB możemy coraz lepiej prognozować pogodę i przyszłe zmiany stanu atmosfery i hydrosfery, zarówno na najbliższe dni, jak i w dłuższym horyzoncie czasowym. To z kolei pozwala na realizację jednego z priorytetowych zadań, jakie WMO postawiła samej sobie i służbom narodowym na najbliższe lata – a mianowicie zbudowanie skutecznego systemy wczesnego ostrzegania przed zagrożeniami”.

Z kolei prof. Kazimierz Banasik przypomniał, że Światowy Dzień Wody po raz pierwszy obchodzono 30 lat temu w wyniku postanowień konferencji ONZ w Rio de Janeiro. Pomysłodawcy chcieli zwrócić uwagę społeczeństwu, politykom i decydentom na fakt, że woda jest nie tylko niezbędna do życia, ale również konieczna dla rozwoju gospodarczego. Pierwszy ŚDW obchodzono pod hasłem „Dbałość o nasze zasoby wodne leży w interesie każdego z nas” (Carrying for our Water Resources is Everybody’s Business) i wezwanie to jest nadal aktualne, a nawet zyskuje na znaczeniu.

„W tym roku tematem przewodnim święta jest Woda dla Pokoju. Kiedy wody brakuje, albo jest zanieczyszczona, kiedy społeczności nie mają dostępu do wody dobrej jakości, bądź dostęp jest zróżnicowany – rosną napięcia pomiędzy sąsiadami. Tymczasem ponad 3 mld ludności świata uzależniona jest od wód transgranicznych. Spośród ponad 150 krajów mających wspólne rzeki, jeziora, zbiorniki czy warstwy wodonośne, zaledwie 24 ma uzgodnioną współpracę w zakresie sposobu ich użytkowania. Obserwując rosnące konsekwencje zmiany klimatu, w postaci zmian reżimu hydrologicznego rzek i zmniejszania się zasobów wodnych, a także ciągły wzrost liczby ludności świata oraz coraz intensywniejszą migrację, koniecznością stają się współpraca i skoordynowane działanie – na różnych poziomach – na rzecz ochrony i korzystania z najcenniejszego z naszych zasobów”.

Klamrą zamykając tegoroczne obchody Światowego Dnia Wody i Światowego Dnia Meteorologii był referat prof. Roberta Czerniawskiego na temat Odry oraz koniecznych zmian w zarządzaniu i gospodarowaniu wodą w Polsce. Dyrektor IMGW-PIB zwrócił uwagę, że mimo iż debata o katastrofie ekologicznej Odry zniknęła z pierwszych stron doniesień medialnych, to nie powinna być przez nas zapomniana. Biorąc pod uwagę stan środowiskowy wód powierzchniowych w Polsce, kolejne katastrofy środowiskowe są tylko kwestią czasu. Wydarzenia z 2022 roku były co najwyżej apogeum działań i zaniechań, o których eksperci mówią od dziesiątek lat. 

„Odra to jedna z najbardziej zdegradowanych rzek w Europie. Mimo wielu analiz, nadal oficjalnie nie znamy przyczyn katastrofy. Wiemy że za pogorszenie się jakości wody i śmierć ryb oraz mięczaków odpowiedzialny był zakwit złotej algi, ale istotą problemu jest ustalenie czynnika, który ten zakwit spowodował. Jeśli chcemy ochronić polskie rzeki, odzyskać je dla natury, ale również gospodarki oraz społeczeństwa, musimy natychmiast zmienić sposób gospodarowania. Należy przejść na model zarządzania zlewniowego, umożliwić zasilanie rzeki wodami podziemnymi. Konieczne jest odbudowanie systemu naturalnej retencji. W przestrzeni publicznej wiele mówi się o zrównoważonym rozwoju – czyli jakim? Przede wszystkich korzystajmy z zasobów nie szkodząc naturze, to my jesteśmy jej klientami, nie odwrotnie. Najpierw natura, dopiero potem my. Odra musi być chociaż punktowo zrenaturyzowana. Nie możemy jej wykorzystywać, tylko z niej korzystać. To ważna różnica w podejściu do użytkowania rzek”.

Na zakończenie wydarzenia zaproszono obecnych gości do pamiątkowych zdjęć.