Warunki biometeorologiczne w Polsce - ocieplenie
W najbliższych dniach w Polsce występować będzie bardzo ciepłe, jak na tę porę roku, środowisko atmosferyczne, zwłaszcza na zachodzie, gdzie temperatura powietrza w dzień wynosić będzie nawet 15-16°C, a w nocy nie spadnie poniżej 10°C. Wysoka, jak na koniec grudnia i początek stycznia, temperatura będzie uwarunkowana napływem ciepłej masy powietrza z południowego zachodu. Równocześnie, z uwagi na przemieszczanie się nad Polską kolejnych frontów atmosferycznych, pogoda będzie zmienna – z porywistym wiatrem, opadami deszczu (głównie na północy), wahaniami ciśnienia, ale również większą ilością słońca (zwłaszcza w Nowy Rok w Polsce południowej i środkowej). Jak taka pogoda będzie wpływać na organizm człowieka?
Nie oczekujmy silnych, niekorzystnych reakcji organizmu na prognozowane ocieplenie. Organizm człowieka jest w stanie zaadaptować się w krótkim czasie do wyraźnych zmian temperatury powietrza, choć wiąże się to m.in. ze zwiększeniem obciążenia układu termoregulacyjnego. U meteoropatów, czyli osób wrażliwych na zmiany pogody, zbyt ciepłe środowisko atmosferyczne może być jednak przyczyną pogorszonego samopoczucia. Szczególnie osoby starsze, u których reakcje przystosowawcze są osłabione, może dochodzić do pogorszenia ogólnej kondycji organizmu. Część niekorzystnych reakcji dotyczyć będzie sfery psychicznej. Osoby przyzwyczajone do występowania mroźnego środowiska w zimie mogą czuć się nieswojo.
Niewątpliwie jednak szybkie zmiany pogody wymuszają na organizmie człowieka konieczność ciągłego dostosowania się do aktualnych warunków, przez co nie jest on optymalnie przygotowany do obrony przed bodźcami meteorologicznymi, a tym samym osłabiony i podatny na choroby. Dynamiczna pogoda z porywistym wiatrem w tej porze roku sprzyja m.in. okresowemu przegrzaniu i wychłodzeniu organizmu, a także wysuszeniu błon śluzowych ust i nosa, a w konsekwencji łatwiejszemu rozwojowi infekcji dróg oddechowych. W związku z tym należy zadbać o odpowiednie zabezpieczenie organizmu, w tym stosowanie właściwej odzieży (najlepiej kilka warstw, które w razie potrzeby łatwo zakładać lub zdejmować) i kosmetyków ochronnych do skóry twarzy (najlepiej tłuste kremy), a także wzmocnienie ogólnej kondycji organizmu (m.in. odpowiednia dieta, regularny sen, aktywność fizyczna). Planując dłuższy pobyt na zewnątrz (np. podczas zabawy sylwestrowej), warto zaopatrzyć się w kubek termiczny z ulubionym ciepłym napojem, który rozgrzeje i zapewni odpowiednie nawodnienie organizmu.
Duża zmienność środowiska atmosferycznego zarówno krótkoterminowa (np. w czasie porywistego wiatru), jak i w dłuższym okresie (jeszcze w połowie grudnia nad Polską występował silny mróz, w nocy temperatura wynosiła około -15°C, utrzymywało się podwyższone ryzyko wystąpienia odmrożeń) z jednej strony stanowi obciążenie dla układu termoregulacyjnego człowieka, z drugiej zaś strony jest okazją do hartowania organizmu, co sprzyjać będzie jego większej odporności na działanie bodźców meteorologicznych w przyszłości. W obecnym czasie szczególnie ważne jest jednak planowanie czasu pobytu na terenie otwartym i stosowanie środków ochrony organizmu. Dobierając odzież należy uwzględnić ochładzający wpływ zwiększonej prędkości wiatru, warto kierować się wartościami temperatury odczuwalnej, a nie temperatury powietrza odczytanej z termometru za oknem. W czasie porywistego wiatru należy zachować szczególną ostrożność, zwłaszcza w pobliżu drzew i innych wysokich obiektów.
Wysoka temperatura powietrza będzie nam towarzyszyła nie tylko w Sylwestra i w Nowym Roku – utrzyma się ona również w styczniu oraz na przełomie stycznia i lutego. W pierwszych tygodniach 2023 r. maksymalna temperatura w ciągu dnia będzie na ogół dodatnia. Szczególnie ciepło będzie w pierwszym tygodniu nowego roku – średnia maksymalna temperatura powietrza wyniesie od 4°C (na północnym wschodzie) do nawet 7°C (na zachodzie i południu). Oznacza to, że będzie cieplej od 3,4°C do nawet 5,1°C w porównaniu do normy z lat 2004-2020. W okresie od 9 stycznia do 5 lutego średnia maksymalna temperatura powietrza nie będzie wyższa niż 5°C, jednak miejscami nadal może być cieplej o ok. 3,0°C niż ostatnimi laty.
Jakub Szmyd, Grzegorz Kaliński/ Zespół Prognoz Specjalistycznych Centrum Meteorologicznej Osłony Kraju IMGW-PIB
