ZAGROŻENIA KLIMATYCZNE: Prognoza wartości maksymalnej temperatury powietrza w dniu 11 maja 2022 roku na tle warunków wieloletnich (1991-2020)
Z analizy danych pomiarowych ze stacji synoptycznych wynika, że tegoroczny maj można, jak na razie (do 9.05), uznać za miesiąc lekko ciepły termicznie, ze średnią anomalią względem warunków wieloletnich (1991-2020) wynoszącą 0,2°C. Należy przy tym podkreślić, że na obszarze kraju zaznacza się znaczne zróżnicowanie anomalii (amplituda wynosi 3,5°C) z wyraźnie dodatnimi wartościami, przekraczającymi 1°C, na południowym zachodzie (maksymalna wartość w Zielonej Górze wynosząca +1.8°C) oraz ujemnymi wartościami na północnym wschodzie (–1,7°C w Suwałkach).
W ramach prac testowych, zmierzających do uruchomienia w IMGW-PIB służby klimatologicznej mającej na celu dostarczanie społeczeństwu informacji o zagrożeniach klimatycznych, podjęto próbę odniesienia prognozowanych na 11 maja warunków termicznych (temperatura maksymalna) na wybranych stacjach synoptycznych do charakterystyk (wartość średnia, kwantyle 5% i 95%) z wielolecia 1991-2020. Tego rodzaju analiza pozwala w łatwy sposób określić stopień wyjątkowości prognozowanych warunków, w tym również tego, jakie jest prawdopodobieństwo ich wystąpienia. (Dla wyjaśnienia, wartości kwantyla 95% są przekraczane jedynie w 5% procentach przypadków. W przypadku kwantyla 5% jedynie w 5% przypadków ma wartości niższe).
Jeśli spojrzeć na przeciętnie (1991-2020) warunki termiczne w na początku drugiej dekady maja, to w tym okresie (z wyłączeniem stacji górskich i podgórskich: Kasprowy Wierch, Śnieżka) możemy spodziewać się temperatury maksymalnej od 10,1°C (Ustka) do 22,2°C (Tarnów). Tymczasem prognozy na 11 maja wskazują, że w zasadzie w całej Polsce wartości temperatury maksymalnej (TMAX) będą znacznie wyższe niż przeciętnie. Będzie to miało związek z napływem ciepłego powietrza z południowego zachodu. Najwyższe wartości (28°C) wystąpią we Wrocławiu i Legnicy. Jedynie na trzech stacjach prognozowana TMAX jest niższa od wartości średniej wieloletniej (Hel, Kołobrzeg i Ustka). Na 69 proc. (34) stacji wartości dodatniej anomalii TMAX przekroczą 3°C, a na pięciu: Legnica, Wrocław, Jelenia Góra, Leszno i Bielsko Biała, przekroczą aż 6°C. Na kilku stacjach prognozowane wartości TMAX zbliżą się lub przekroczą wartości kwantyla 95% TMAX. Wartości wyższe zostaną zanotowane w Legnicy, Wrocławiu i Bielsku Białej, natomiast zbliżone w Zakopanem, Płocku i Jeleniej Górze.
Z pewnym uproszczeniem można stwierdzić, że tak wysokie wartości TMAX notowane są na tych stacjach przeciętnie raz na 20 lat (prawdopodobieństwo przekroczenia wynoszące 5%).
Porównanie prognozowanych wartości TMAX z modelu ALARO (prognoza z 10.05.2022) z charakterystykami wieloletnimi TMAX pozwala stwierdzić, że na terenie niemal całego kraju będziemy mieli do czynienia ze znacznym przekroczeniem oczekiwanych wartości. Jedynie wąski pas w północnej Polsce oraz izolowane obszary na wybrzeżu Bałtyku w Bieszczadach i Tatrach będą charakteryzowały się ujemnymi anomaliami. Na przeważającej części kraju spodziewamy się dodatnich anomalii (powyżej +2°C). Przy czym w południowo-zachodniej Polsce w okolicach Gorzowa Wielkopolskiego, Zielonej Góry, Legnicy i Wrocławia wartości anomalii przekroczą +8°C. Analiza prognozy TMAX w odniesieniu do wartości 95% kwantyla z wielolecia wskazuje, że w południowo-zachodniej części kraju możemy spodziewać się wartości TMAX występującej rzadziej niż raz na dwadzieścia lat.
Opracowano w Zakładzie Meteorologii, Klimatologii i Ochrony Atmosfery, Centrum Badań i Rozwoju IMGW-PIB.
