ZAGROŻENIA KLIMATYCZNE: Prognoza wartości maksymalnej temperatury powietrza w dniu 14 kwietnia 2022 roku na tle warunków wieloletnich (1991-2020)
Z analizy danych pomiarowych ze stacji synoptycznych wynika, że tegoroczny kwiecień można jak na razie (do 11.04), uznać za miesiąc ekstremalnie chłodny termicznie, ze średnią anomalią względem warunków wieloletnich (1991-2020) wynoszącą aż –2,3°C. W północnej Polsce anomalie tylko lokalnie osiągały –2°C (Koszalin), natomiast na większej części kraju spadały poniżej tej wartości. Najniższe ujemne odchylenia (–0,7°C) zanotowano w Helu, natomiast najwyższe (–4,6°C) na Śnieżce.
W ramach prac testowych, zmierzających do uruchomienia w IMGW-PIB służby klimatologicznej, mającej na celu dostarczanie społeczeństwu informacji o zagrożeniach klimatycznych, podjęto próbę odniesienia prognozowanych na 14 kwietnia warunków termicznych (temperatura maksymalna) na wybranych stacjach synoptycznych do charakterystyk (wartość średnia, kwantyle 5% i 95%) z wielolecia 1991-2020. Tego rodzaju analiza pozwala w łatwy sposób określić stopień wyjątkowości prognozowanych warunków, w tym również tego, jakie jest prawdopodobieństwo ich wystąpienia1.
Jeśli spojrzymy na przeciętne (1991-2020) warunki termiczne w połowie drugiej dekady kwietnia, to w tym okresie (z wyłączeniem stacji górskich i podgórskich: Kasprowy Wierch, Śnieżka, Zakopane) powinniśmy spodziewać się temperatury maksymalnej od 8,5°C (Ustka) do 13,6°C (Tarnów). Tymczasem prognozy na 14 kwietnia wskazują, że w zasadzie w całej Polsce wartości temperatury maksymalnej (TMAX) będą znacznie wyższe niż przeciętnie. Będzie to miało związek z napływem ciepłego powietrza z południowego zachodu. Najwyższe wartości (≥20°C) wystąpią w Zielonej Górze, Wrocławiu i Legnicy. Jedynie na czterech stacjach prognozowana TMAX ma być niższa od wartości średniej wieloletniej (Lesko, Hel, Zamość i Rzeszów). Na 40% (stacji 20) wartości dodatniej anomalii TMAX przekroczą 3°C, a na trzech (Wrocław, Legnica, Zielona Góra) przekroczą aż 6°C.
Na kilku stacjach prognozowane wartości TMAX zbliżą się lub przekroczą wartości kwantyla 95% TMAX. Wartości wyższe zostaną zanotowane w Zielonej Górze, Legnicy i Wrocławiu, natomiast zbliżone w Ustce, Gorzowie Wlkp. i Jeleniej Górze. Z pewnym uproszczeniem można stwierdzić, że tak wysokie wartości TMAX notowane są na tych stacjach przeciętnie raz na 20 lat (prawdopodobieństwo przekroczenia wynoszące 5%).
Porównanie prognozowanej temperatury maksymalnej z modelu ALARO (prognoza z 12.04.2022) z charakterystykami wieloletnimi potwierdza, że niemal na całym obszarze Polski będziemy mieli do czynienia ze znacznym przekroczeniem wartości oczekiwanych. Jedynie wąski pas od Gorzowa Wlkp. po Chojnice, lokalnie w okolicach Elbląga, w Bieszczadach i Tatrach będą charakteryzowały ujemnymi anomaliami. Na przeważającej części kraju spodziewamy się dodatnich anomalii (powyżej +2°C), przy czym w południowo-zachodniej Polsce w okolicach Leszna, Wrocławia i Legnicy wartości anomalii przekroczą +8°C. Analiza prognozy TMAX w odniesieniu do wartości 95% kwantyla z wielolecia wskazuje, że w południowo-zachodniej części Polski możemy spodziewać się wartości TMAX występującej rzadziej niż raz na dwadzieścia lat.
Opracowano w Zakładzie Meteorologii, Klimatologii i Ochrony Atmosfery, Centrum Badań i Rozwoju IMGW-PIB.
1 Dla wyjaśnienia, wartości kwantyla 95% są przekraczane jedynie w 5% procentach przypadków. W przypadku kwantyla 5% jedynie w 5% przypadków ma wartości niższe
Do pobrania
