ZAGROŻENIA KLIMATYCZNE: Prognoza wartości maksymalnej temperatury powietrza 20 lipca 2022 roku na tle warunków wieloletnich (1991-2020)
Z analizy danych pomiarowych ze stacji synoptycznych wynika, że tegoroczny lipiec można jak na razie (do 18.07), uznać za miesiąc chłodny termicznie, ze średnią anomalią względem warunków wieloletnich (1991-2020) wynoszącą -0,5°C. Należy przy tym podkreślić, że na obszarze kraju zaznacza się niewielkie zróżnicowanie wartości anomalii (amplituda wynosi 1,6°C) z wartościami zbliżonymi do -1.0°C w Polsce środkowej i wschodniej. Dodatnie wartości anomalii notowane są jedynie w na wybrzeżu Bałtyku i lokalnie w Bieszczadach.
W ramach prac testowych, zmierzających do uruchomienia w IMGW-PIB służby klimatologicznej, mającej na celu dostarczanie społeczeństwu informacji o zagrożeniach klimatycznych, podjęto próbę odniesienia prognozowanych na 20 lipca warunków termicznych (temperatura maksymalna) na wybranych stacjach synoptycznych do charakterystyk (wartość średnia, kwantyle 5% i 95%) z wielolecia 1991-2020. Tego rodzaju analiza pozwala w łatwy sposób określić stopień wyjątkowości prognozowanych warunków, w tym również, tego jakie jest prawdopodobieństwo ich wystąpienia. (Dla wyjaśnienia, wartości kwantyla 95% są przekraczane jedynie w 5% procentach przypadków. W przypadku kwantyla 5% jedynie w 5% przypadków ma wartości niższe).
Jeśli spojrzeć na przeciętne (1991-2020) warunki termiczne w końcu drugiej dekady lipca w Polsce, to w tym okresie (z wyłączeniem stacji górskich: Kasprowy Wierch, Śnieżka) możemy spodziewać się temperatury maksymalnej (TMAX) od 21,5°C (Kołobrzeg) do 26,5°C (Opole). Tymczasem prognozy na 20 lipca (oraz 21go) wskazują, że w w zasadzie w całej Polsce wartości TMAX będą znacznie wyższe niż przeciętnie. Najwyższe wartości (37°C) wystąpią w Lesznie, Legnicy i Zielonej Górze. Tylko w Suwałkach prognozowana TMAX jest niższa (o 0,4°C) od wartości średniej wieloletniej. Na 67% (33) stacji wartości dodatniej anomalii TMAX przekroczą 6°C, a w Zielonej Górze anomalia wyniesie aż 12°C. Na 32 stacjach prognozowane wartości TMAX przekroczą wartości kwantyla 95%.
Z pewnym uproszczeniem można stwierdzić, że tak wysokie wartości TMAX notowane są na tych stacjach przeciętnie raz na 20 lat (prawdopodobieństwo przekroczenia wynoszące 5%).
Porównanie prognozowanych wartości TMAX z modelu ALARO (prognoza z 19.07.2022) z charakterystykami wieloletnimi pozwala stwierdzić, że na terenie całego kraju będziemy mieli do czynienia ze znacznym przekroczeniem wartości oczekiwanych. Na przeważającej części kraju spodziewamy się dodatnich anomalii (powyżej +4°C). Przy czym w zachodniej części kraju wartości anomalii przekroczą lokalnie +12°C. Analiza prognozy TMAX w odniesieniu do wartości 95% kwantyla z wielolecia, wskazuje, że na większości obszaru Polski (z wyłączeniem obszarów górskich i południowego-wchodu) możemy spodziewać się wartości TMAX występującej rzadziej niż raz na dwadzieścia lat.
Opracowano w Zakładzie Meteorologii, Klimatologii i Ochrony Atmosfery, Centrum Badań i Rozwoju IMGW-PIB.
