ZAGROŻENIA KLIMATYCZNE: Prognoza wartości minimalnej temperatury powietrza w dniu 3 kwietnia 2022 roku na tle warunków wieloletnich (1991-2020)
W ramach prac testowych, zmierzających do uruchomienia w IMGW-PIB służby klimatologicznej, mającej na celu dostarczanie społeczeństwu informacji o zagrożeniach klimatycznych, podjęto próbę odniesienia prognozowanych na 3 kwietnia (niedziela) warunków termicznych (temperatura minimalna TMIN) na wybranych stacjach synoptycznych do charakterystyk (wartość średnia, kwantyle 5% i 95%) z wielolecia 1991-2020.
Tego rodzaju analiza pozwala w łatwy sposób określić stopień wyjątkowości prognozowanych warunków, w tym również tego, jakie jest prawdopodobieństwo ich wystąpienia. (Dla wyjaśnienia wartości kwantyla 95% są przekraczane jedynie w 5% procentach przypadków. W przypadku kwantyla 5% jedynie w 5% przypadków ma wartości niższe).
Jeśli spojrzymy na przeciętne (1991-2020) warunki termiczne dla początku kwietnia, to w tym okresie (z wyłączeniem stacji górskich i podgórskich: Kasprowy Wierch, Śnieżka, Zakopane) powinniśmy spodziewać się temperatury minimalnej od –0,3°C (Białystok) do 4,1°C (Zielona Góra). Tymczasem prognozy na 3 kwietnia wskazują, że na terenie całego kraju wystąpią znacznie niższe wartości TMIN, przeciętnie (średnia ze wszystkich stacji) o 5,3 stopnia niższe od średniej wieloletniej. Największe anomalie ujemne prognozujemy dla Zielonej Góry (–8,1°C), Kalisza (–7,2°C) i Poznania (–6,9°C), najmniejsze zaś dla północnej Polski (nad Bałtykiem), przy czym również tam wartości TMIN będą niższe od średnich wieloletnich o ponad 1 stopień, np.: Hel (–1,2°C), Gdańsk (–2,1°C), Łeba (–2,9°C), Ustka (–3,0°C).
Na 38 stacjach (79%) wartości TMIN spadną poniżej wartości kwantyla 5% TMIN z wielolecia. W Poznaniu, Zielonej Górze, Kaliszu, Kole, Legnicy i Wieluniu prognozowane wartości TMIN są niższe o ponad 3°C. Jednoznacznie wskazuje to na ekstremalnie chłodne warunki termiczne niemalże w całym kraju. Możemy z pewnym uproszczeniem powiedzieć, że taka sytuacja zdarza się przeciętnie rzadziej niż raz na 20 lat.
Porównanie prognozowanej temperatury minimalnej z modelu ALARO z charakterystykami wieloletnimi potwierdza, że nad całym obszarem Polski w niedzielę (3.04) notowane będą ujemne wartości anomalii temperatury. Najwyższe ujemne odchylenia, przekraczające 6°C, mogą wystąpić w pasie od Wielunia i Częstochowy po Terespol, Włodawę i Zamość oraz w obszarach podgórskich, gdzie lokalnie wartości TMIN mogą być o ponad 8°C niższe od średniej wieloletniej. Na północy Polski zaznaczy się wąski pas w bezpośredniej bliskości Morza Bałtyckiego, gdzie wartości TMIN będą tylko nieznacznie niższe od warunków przeciętnych.
Na uwagę zwraca fakt, że niemal w całym kraju (z wyjątkiem pasa nadmorskiego) prognozowane wartości TMIN będą niższe od wartości 5% kwantyla TMIN z wielolecia – w centralnej i wschodniej Polsce o ponad 2 stopnie, a lokalnie w obszarach podgórskich nawet o 8 stopni. Jednoznacznie wskazuje to na wyjątkowość warunków termicznych, których spodziewamy się w niedzielę 3 kwietnia.
Opracowano w Zakładzie Meteorologii, Klimatologii i Ochrony Atmosfery, Centrum Badań i Rozwoju IMGW-PIB.
