ZAGROŻENIA KLIMATYCZNE: Prognoza wartości minimalnej temperatury powietrza w dniu 31 marca 2022 roku na tle warunków wieloletnich (1991-2020)
Z analizy danych pomiarowych ze stacji synoptycznych wynika, że tegoroczny marzec można jak na razie (do 29.03), mimo chłodnego jego początku, uznać za miesiąc normalny termicznie, ze średnią anomalią względem warunków wieloletnich (1991-2020) wynoszącą 0,3°C. W północnej i zachodniej Polsce występowały anomalie dodatnie (wartość maksymalna 0,9°C w Zielonej Górze), a w południowej – anomalie ujemne (do –0,9°C w Nowym Sączu).
W ramach prac testowych, zmierzających do uruchomienia w IMGW-PIB służby klimatologicznej, mającej na celu dostarczanie społeczeństwu informacji o zagrożeniach klimatycznych, podjęto próbę odniesienia prognozowanych na 31 marca warunków termicznych (temperatura minimalna) na wybranych stacjach synoptycznych do charakterystyk (wartość średnia, kwantyle 5% i 95%) z wielolecia 1991-2020. Tego rodzaju analiza pozwala w łatwy sposób określić stopień wyjątkowości prognozowanych warunków, w tym również, tego jakie jest prawdopodobieństwo ich wystąpienia. (Dla wyjaśnienia, wartości kwantyla 95% są przekraczane jedynie w 5% procentach przypadków. W przypadku kwantyla 5% jedynie w 5% przypadków ma wartości niższe).
Jeśli spojrzeć na przeciętnie (1991-2020) warunki termiczne na początku drugiej dekady marca, to w tym okresie (z wyłączeniem stacji górskich i podgórskich: Kasprowy Wierch, Śnieżka, Zakopane) powinniśmy spodziewać się temperatury minimalnej od –1,0°C (Suwałki) do 3,3°C (Zielona Góra). Tymczasem prognozy na 31 marca wskazują, że w północnej Polsce wartości temperatury minimalnej (TMIN) będą znacznie niższe niż przeciętnie. Najchłodniej ma być w Suwałkach, Olsztynie i Gdańsku (do –4°C) oraz w Chojnicach, Pile, Toruniu, Łebie, Elblągu, Koszalinie i Szczecinie (do –3°C). Na mniej więcej połowie stacji możemy się spodziewać TMIN niższej niż wartości oczekiwane z wielolecia, przy czym na kilku stacjach (Szczecin, Gdańsk, Koszalin, Elbląg, Kołobrzeg, Piła i Toruń) wartości te zbliżą się lub spadną poniżej kwantyla 5%, co w uproszczeniu oznacza, że takie wartości zdarzają się przeciętnie rzadziej niż raz na 20 lat.
O ile północna Polska będzie chłodniejsza niż zazwyczaj, z anomaliami spadającymi poniżej
–5°C (Szczecin, Gdańsk, Koszalin), to w Polsce południowej wartości TMIN będą zdecydowanie powyżej średniej wieloletniej, a anomalia ta w przypadku Zamościa, Rzeszowa i Krakowa przekroczy 4°C. Co ciekawe w przypadku Rzeszowa i Krakowa wartości TMIN zbliżą się do kwantyla 95% TMIN z wielolecia, co wskazuje na jedynie 5% prawdopodobieństwo przekroczenia tej wartości.
Porównanie prognozowanych wartości TMIN z model ALARO z charakterystykami wieloletnimi pozwala stwierdzić, że na terenie całego kraju będziemy mieli do czynienia ze znacznym zróżnicowaniem anomalii temperatury. Na północy wartości te spadną poniżej – 6°C, podczas gdy na południu i południowym wschodzie przekroczą +4°C, a lokalnie na południowym wschodzie nawet +6°C. Można zauważyć stopniowy wzrost wartości anomalii z północnego zachodu w kierunku południowo-wschodnim, a ich rozrzut przekracza 12°C. W północnej Polsce spodziewane wartości TMIN spadną poniżej 5% kwantyla TMIN z wielolecia.
Opracowano w Zakładzie Meteorologii, Klimatologii i Ochrony Atmosfery, Centrum Badań i Rozwoju IMGW-PIB.
